Leksikologiya bilib oling. Leksikologiya

o´rinda (pog´onada) 
turadi. (“Internet ” materialidan)
 
 
257-mashq
.
 
Ko´chiring. Ajratilgan so´zlarga izoh bering. (Shakldoshlik…)
 
1. Salomatlik - tuman
 
boylik. Biz tuman
 
markaziga - sport musobaqasiga bordik.
2. Rang ko´r,
 
hol so´r. Ko´r
 
hassasini bir marta yo´qotadi.
3. Bir yil tut ekkan kishi yuz yil gavhar teradi. Esing borida biron kasbning etagini tut. 
4. Yer - xazina, suv - gavhar. Mehnat qilgan katta yer.
5. Qovun ekkan qovoq olmas. Uning qovog´idan qor yog´ilar edi.
 
Qo´shimcha fikr: Iboralar morfologik (so´zlari ajratib olinib) tahlil qilinmaydi, chunki ular yaxlit 
bitta tushuncha, ma´nosi bir so´zga teng, degan o´rinli qarashlar bor. Lekin yuqoridagi 5-misolda 
iboraning tarkibidagi so´zga diqqat tortilgan. Xuddi shunday holat 7-sinf, juft va takroriy olmosh 
mavzusida ham berilgan:
 
2-topshiriq.
 
Berilgan so´z va birikmalarning tarkibini aniqlang. 
0´zboshimcha, o´zbilarmon, manman, sensira (senla), sizla, 
o´zidan ketmoq, o´ziga kelmoq
. 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
91 965 55 99 
Xulosa: Demak, shartli ravishda so´zlarini ajratsak bo´ladi. Bu esa qandaydir munozaralar, ikki 
xilliklarni keltirib chiqaradi. Mutasaddilar, albatta, bunga ham o´z fikrlarini bildirishlariga 
ishonchimiz komil.
 
SINONIMLAR. SINONIMIK QATORDA BOSH SO´Z
Bilib oling.
 
Bir umumiy ma´noni ifodalovchi ikki va undan ortiq so´zlarga sinonim
 (
ma´nodosh) 
so´zlar
 
deyiladi. Bu kabi so´zlarning bir qatorga jamlanishiga sinonim (ma´nodosh) so´zlar qatori
 
deb ataladi. Masalan: g´alaba, zafar, yutuq.
 
Qatordagi ma´nosi hammaga tushunarli bo´lgan, nutqda 
faol qo´llanadigan, adabiy shakl sanalgan so´z bosh so´z
 
deb yuritiladi.
 
261-mashq. Xalqimizning hikmatli so´zlarini yozing. Ma´nodosh so´zlarni aniqlang va ular ichidan 
eng ko´p qo´llanadigan so´zni toping. 
Betamizda bet bo´lmas, bezorida - uyat. 2. Qizil yuzing qizartirma, uzun tiling qisqartir. 3. Afting 
qiyshiq bo´lsa, oynadan o´pkalama. 4. Kulgi chehra yoritar. 5. Odamning yuzi quyoshni uyaltirar.
 
Turq boshqa-yu, ko´z boshqa. 7. Chiroy husn-u jamolda emas, fazl-u kamolda.