Ғалла уюмини муҳрлаш тўғрисида ҳам ҳужжатлар мав­ жуд. Жумладан, 20-ҳужжатда Убайдуллохоннинг 1702

1 А. И. Ишанов, X. С. Саматова, Ш . 3 . Уразаев. 
И сто р и я государ­
ства и п рава У зб еки стан а. Ч а сть I, Т ., “ Ў қи ту вч и ” , 1969 й. 130 -б ет.”
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

контрразведкаси ахборотлари мавжуд.1 Хивада ўтказилган 
бож ислоҳоти (1885) хонликни рус моллари бозорига ай- 
лантиргани, пул ислоҳоти эса (1900-1907) иқтисодиётни 
мушкул аҳволга солгани хонни ана шундай ҳаракатларга 
ундаган эди. Шунга қарамай, Хоразм хонлиги бу даврда 
ҳам мутлақ яккаҳокимликка - монархияга асосланган дав­
лат кўринишини сақлаб қолди. Ҳуқуқий жиҳатдан давлат 
бошлиғи 
тахтни 
меросий 
эгаллайдиган 
хон 
бўлиб, 
қонунчилик, маъмурий ҳамда олий суд ҳокимияти ҳам 
унга тааллуқли эди. У барча ер, сувларнинг эгаси ҳи- 
собланиб, давлатни ер эгалари бўлган зодагонлар, руҳо- 
нийлар ва олий унвонли ҳарбийларга таяниб бошқарган.
Кушбеги 
хонликнинг олий мансабдорларидан бўлиб, 
биринчи вазир даражасида мамлакатнинг жанубий қис- 
мини бошқарган ва хазинага солиқ ҳамда йиғимлар ту- 
ш иш ини кузатиб борган. И ккинчи ўриндаги меҳтар лаво- 
зимининг эгаси асосан, молиявий масалаларни ҳал қилиш 
билан бирга хонликнинг шимолий қисми аҳолисини 
бошқарган. Лекин мансабларнинг ваколатлари ан и қ чега- 
ралаб кўйилмаган. Биринчи вазирлик ваколати кўпинча 
алмашиб, гоҳ қушбеги, гоҳ меҳтар ёки девонбеги қўлига 
ўтиб турган.
Муҳаммад Раҳимхон II даврида мамлакатни бошқариш 
Муҳаммад Мурод 
девонбеги 
қўлвда тўпланган. Хива хон­
лигида суд тизимига келсак, у деярли аввалги даврларда- 
гига ўхшаш бўлган. Хон исёнчилик, талончилик ва шун­
дай гурухдар бошлик^арининг жиноий ишлари юзасидан 
энг олий суд (ва судловни) амалга оширган. Ундан ке 
йинги ўринларда қози ул-куззот ёки қозикалон (олий 
судья), фуқароларнинг фуқаролик ва жиноий ишларини 
шариат мезонлари асосида кўриб ҳал этувчи куйи судлар-