Ноорганик моддалар ишлаб чиқариш ускуналари ва

 
 
С
ў
риш қурилмаси 
печдан материалга ишлов бериш натижасида ҳосил 
бўладиган газсимон маҳсулотларни ва тутун газини ҳаво чиқариш учун хизмат 
қилади. Кўп ҳолларда печнинг ишчи бўшлиғидаги тутун гази бир мунча нисбий 
босим остида бўлади ва унинг шу бўшлиғдаги ҳаракати сўриш қурилмасининг 

---

75 
таъсирсиз амалга ошади. Сўриш сунъий ѐки сўриш қурилмаси ѐрдамида амалга 
оширилади. 
Ҳайдаш қурилмаси 
ҳайдаш вентиляторидан ташкил топган бўлиб, ѐқилги 
ѐниши учун керак бўладиган ҳавони етказиб беради. 
Механиқ жиҳозлар 
печнинг ишчи бошлигидаги қиздирилаѐтган 
жисмларни харакатлантиришни механизатсиялаш учун хизмат қилади. Печни 
механизатсияланиши печнинг унумдорлигини ошишига, ишчиларнинг иш 
кучининг минумумигача камайишига ва ишчиларни иш шароитини 
яхшиланишига хизмат қилади. Печда бўладиган жараѐнлар жуда мураккаб 
бўлганлиги сабабли, унинг тўғри ишлашини амалга ошириш учун иссиқлик 
ҳарорати асбоби билан таъминланади. Бундан ташқари печда бўладиган 
жараѐнларни бошқариш учун печ автоматик ростлаш асбоби билан жиҳозланади. 
Саноат печларида бирданига ҳар-хил ѐниш жараѐнлари содир бўлади: 
иссиқлик алмашинуви, диффузия ва гидродинамика, лекин асосийси иссиқлик 
алмашинув жараѐни ҳисобланади . Печларда иссиқлик алмашинуви икки хил ѐл 
билан содир бўлади: Ташқи ва ички иссиқлик алмашинуви. Ташқи иссиқлик 
алмашнуви деб қиздирилаѐтган материалнинг юзасига печ ичидаги иссиқликни 
бериш жараѐни тушунилади.
Ички иссиқлик алмашинуви деб қиздирилаѐтган 
материалнинг ички томонига ташки юзасидан иссиқлик бериш жараѐни орқали 
иссиқлик ўтказиши оша материалнинг ташки юзаси ва ички калинлиги орасида 
ҳароратлар фарқи асосида содир бўлади. Ташки иссиқлик алмашинуви асосан 
алангали печларда содир бўлади. Бу печларда иссиқлик алмашинуви икки хил 
бўлади. 1.Нурланиш; 2.Конвексия. Юқори ҳароратли печларда асосан нурланиш 
усулида иссиқлик алмашинуви содир бўлади, паст ҳароратли печларда эса 
конвексия усулида иссиқлик алмашинуви содир бўлади. Конвексия усулида 
иссиқлик алмашинуви тутун газининг ҳароратига ва унинг тезлигига боглиқ. 
Конвектив иссиқлик алмашинувида материалнинг иссиқлигини кабул қилиши 
Нютон-Рехман формуласидан топилади. 

---

76 
Конвексияни ошириш тутун газини интенсификатсиялаш демакдир. 
Печнинг иш камерасида иссиқлик алмашинувчи компонентлар нурланиш билан 
характерланади. 
Бу қуйидагича: 1) Ишчи камеранинг тутун ҳажмида газнинг ҳарорати ва 
нурланиш характеристикаси бир хил деб қабул килинади. 2) Қиздирилаѐтган 
метал юзининг турли нуқталарида ҳарорат бир хил деб олинади. 3) Газдан деворга 
конвексия билан берилган иссиқлик орқали девордан ҳавога узатилган иссиқлик 
оқимига тенг бўлади. Газдан ва девордан металга нурланиш билан берилган 
иссиқлик миқдори қуйидаги формула билан ҳисобланади. 
СГ.Д.М - газдан ва девордан металга берилган нурланиш коеффитсенти. Бу 
коеффитсент 
C
0
- абсолут қора жисимнинг нур ўтказиш коеффитсенти 
1/4= W деворнинг баландлигини ошириш даражаси 

---

77 
Бу катталик ҳамма ички девор юзаларининг йигиндисини иссиқлик нурини 
кабул қиладиган металл юзасига нисбатига ҳам тенгдир. 
Иссиқлик узатишида деворнинг роли печнинг олчами ва конструктив 
формасига жуда ҳам боглиқ. Агар печнинг шифти канча баланд бўлса, девор 
баландлигини ошириш даражаси шунча катта бўлади. Печнинг шифтининг 
баландлигини ошириб боришимиз мумкин, качўнки олов оша печнинг бутун 
ишчи хажмини толдириб борсагина фойдаланса бўлади. Агарда олов оша печнинг 
хажмини толдириб бормаса унда печнинг шифти атрофида совиган газ йигилиб 
колади ва бу хеч кандай фойда келтирмайди. Демак бу иссиқликка чидамли ва 
бошқа материалларни коп сарифланишига ва иссиқликнинг копрок ѐқолишига 
олиб келади. Асосан девор баландлигини ошириш даражаси 2-3,5 атрофида 
бўлади.