Ноорганик моддалар ишлаб чиқариш ускуналари ва

Ёқиш қурилмасида 
ѐқилгининг кимѐвий энергияси физик иссиқ газга 
айланади, унинг бир қисми металга ишлов бериш учун берилади. Отхонада ҳар 
хил ѐқилги ѐқилиши мумкин: газсимон (табиий газ, коксли, генераторли ва 
бошқалар), суюқ (мазут) ва қаттиқ (тош комир, кокс, антратсит, ѐгоч ва торф). 
Печнинг ишчи бошлигида керакли технологик жараѐн амалга оширилади: 

---

74 
(эритиш, ҳар хил жисмларни қиздириш ва бошқалар). Ишчи бошлигининг 
кориниши ҳар-хил бўлади: камерали, шахтали, тунелли ва бошқалар. Ишчи 
бошлигида тутун гази тохтовсиз ҳаракатда бўлади. Газнинг ҳаракати иссиқлик 
алмашув жараѐнида катта рол ойнайди. Ишчи бошлигининг размери печнинг 
унумдорлигига ва унинг ишларида иссиқлик режимига боглиқ. Ишчи бошлигида 
юқори ҳароратли тутун газини сақлаш учун печнинг деворлари отга чидамли ва 
иссиқлик изолятсияси материаллардан қопланади. 
 
Регенератив қурилмада 
печдан, ишчи бошлигидан чиқаѐтган тутун 
газининг физик иссиқлиги иссиқлик ташувчига айланади ва яна печнинг ишчи 
бошлигига жонатилади. Печдан чиқаѐтган тутун газини иссиқлиги ҳавони ва 
газсимон ѐқилгини ѐки ҳавони иситиш ѐрдамида регенератсия ҳосил бўлади. Ҳаво 
ва газсимон ѐқилгини қиздириб берилиши ѐқилгини ѐниш ҳароратини оширади, 
бу эса печнинг ишчи бошлигида ҳароратининг ошишига олиб келади. Масалан: 
мартен печида полатни эритиш учун, шу печнинг ишчи бошлигида аланга 1800-
2000 
0
С ҳароратда бўлиш керак, унинг учун ҳавони ва газни 1000-1200
0
С 
қиздириш керак. Ҳаво ва газни қиздириб бериш, печнинг ишлаш тежамлигини 
оширади, яни ѐқилгини нисбий сарфини камайтиради ва фойдали иш 
коеффитсентини оширади. Ҳавони ва газсимон ѐқилгини қиздириб берадиган 
қурилма, регенератор ва рекуператор деб аталади.
 
Иссиқликни ишлатиш қурилмаси 
печдан чиқаѐтган газ иссиқлигини 
ишлатиш учун хизмат қилади. Коп ҳолларда печнинг ишчи бошлигидан чиқаѐтган 
газнинг ҳарорати, газсимон ѐқилгини ва ҳавони кераклича иситиш ҳароратдан 
катта бўлади. Бу ҳолларда иссиқ сув ва буг олиш учун қозон-утилизатор 
орнатилади, бу корхонанинг технологик мақсади, иситиш қурилмалари ва 
вентилятсия учун ишлатилади. Қозон-утилизаторнинг ишлаши печнинг умумий 
иссиқлик тежамлигини бир мунча оширади.