Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

Baliqlar sifatiga ta’sir etuvcbi 
omillar. B a’zi bir baliq turlari 
issiqda tez ayniydi, masalan turkiston muylovdori, samarqand 
xramulyasi va boshqalar. Shu sababli, bulami kuz va qishda ovlash 
ma’qul. Y ogiilik darajasiga - baliqlar semizligi jihatdan, ya’ni yosh
42

---

baliqlar: laqqa, oq amur, yog'siz baliqlar - vobla, oq sla hamda 
boshqa baliqlarning katta-kichikligi baliqlar sifatiga ta'sir etadi.
Ozuqlanishi:
bentosxo‘r - zag‘ora, karp, lesh, tovon baliq. 
Planktonxo‘r do‘ngpeshona, relyad, vobla, shema. 0 ‘simlikxo‘r -
oq amur. Yirtqich - oq sla, oqqayroq, laqqa hisoblanadi.
Masofa:
baliq оvlangan joydan to realizatsiya qilinadigan 
joygacha-suv harorati, transport sharoiti, xavo harorati.
Jins va nerest:
nerestning kimyoviy va fizikaviy xususiyatiga 
ta ’siri hamda urg‘ochi erkak zotlarining go‘sht sifatiga ta ’siri.
Parazitlar:
sodda hayvonlar, lentasimon, yumaloq chuval- 
changlar.
Patogen mikroorganizmlar:
odamning zararlanishini sodir 
qiladigan bakteriyalar, viruslar va zamburug‘lardir.
43

---

U C H IN C H I BOB.
UMUM IY EPIZ O O T O L O G IY A ASOSLARI
Epizootologiya - yuqumli (infeksion) kasalliklaming paydo 
bo‘lishi, tarqalish sabablari, ularga qarshi kurash choralari 
hamda bu 
larni amalga oshirishning tashkiliy usullarini o'rgatadigan fan, 
Yuqumli kasailiklar qadimgi zamon solnomalaridan m a’lum. 
Chunonchi, miloddan 2000 yil iigari qadimiy solnomalarda ba’zi 
yuqumli kasailiklar qayd qilingan. 0 ‘rta Osiyoda Abu Ali ibn Sino, 
Muso Xorazmiy va boshqa allomalar tomonidan o‘rta asrlarda 
(X 
asr) va undan keyingi davrlarda odamlaming ko‘p kasalliklari, shu 
jumladan yuqumli kasailiklar (vabo, o ‘lat, qudrish, traxoma va shu 
kabilar) o ‘rganilgan. K o‘pgina yuqumli va xavfli kasalliklaming 
qo‘zg‘atuvchilari bo‘mish filtrlanuvchi viruslarni birinchi bo‘lib rus 
olimi D.I.Ivanovskiy kashf etgan (1892-yil). Pasteming zamondoshi 
va u bilan birga ishlagan rus olimlaridan I.I.Mechnikov, L.S.Sen- 
kovskiylaming epizootologiya fanini rivojlantirishdagi xizmatlarini, 
ya’ni I.I.Mechnikovning birinchi b o iib , immunitetda fagotsitozning 
ahamiyati nazariyasini ishlab chiqqanligi, L.S. Senkovskiy esa 
Rossiya sharoitida birinchi b o iib kuydirgi vaksinasini muvaffaqiyat 
bilan yakunlaganligini alohida qayd etsa b o iad i. Epizootologiya 
fanining rivojlanishida S.N.Vishelesskiy, N.A.Mixin, N.Ye.Svetkov, 
Y.Ye.Kolyakov, Y.R.Kovalenko, M.S.Gannushkin, A.A.Polyakov 
va boshqa ko‘pgina olimlarning xizmatlari ju da kattadir.