Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

Jabra bo‘sh!ig‘i, jabralar. 
Jabra bo'shliglni tekshirishda 
qulaylik tug‘dirish uchun, jabra qopqoqlaridan birini qaychi bilan 
qirqish tavsiya etiladi. Kesilgan jabra qopqog‘i va bo‘shlig‘i ko‘zdan 
kechiriladi, qisqa muddat ichida barcha jabra yoylari kesiladi va 
Petri likopchasiga kam miqdordagi suv bilan joylanadi. Jabra 
yoylari jabra yaproqlari bilan Petri likopchasida preparatlar 
tayyorlaydigan ikkita ignadan foydalangan holda lupa ostida 
tekshiriladi. Keyin yaproqlar yoylar asosidan qirqib olinadi va ikkita 
buyum oynasi o‘rtasida tiniq holga kelguncha siqiladi va 
mikroskopning kichik kattalashtirishida qaraladi. Bu usul lupa 
yordamida ko‘rish 
imkoniyati 
bo‘lmagan 
parazitlarni 
ham 
aniqlashga imkon beradi. Va nihoyat, jabra yaproqlari shilliqlaridan 
surtmalar tayyorlanadi va tekshiriladi.
Jabra qapqoqlarining ichki tomoniga trematodalar (ko‘pincha 
kapsulaga o‘ralgan didimozoidlar) va parazit kopepodalar yopishib 
olgan boiadi. Jabra yoylari miksosporidiyalar, monogeniyalar va 
kopepodalarning parazitlik qiladigan joy lari hisoblanadi. Jabralar va 
jabra yoylarida parazitlik qiluvchi ko'pchilik monogeniyalar va 
qisqichbaqalar kichik o'lcharnlarda boiadi va baliqlarning tavar 
sifatiga unchalik ta’sir qilmaydi. Ammo ular o‘rtasida ba’zan ancha 
yirik shakllari ham uchraydi. Masalan, 
Capsalidae
oilasi monoge- 
niyalari, ularning uzunligi 2-3 sm gacha bo‘ladi. Jabra bo'shliqlarida 
ancha yirik olchamlarga ega boigan (5-6 smgacha) izopodalar ham 
yashaydi.
Qon. 
Bir necha usul bilan: paster pipetkasi yordamida bevosita 
yurakdan, dum arteriyasidan yoki tashqi jabra yoylari tomirlaridan 
olish mumkin. Baliqlar qonida gemogregarinlar, tripanozomlar, 
tripanoplazmalar yashaydi, ayrim baliqlarda 
Sanguinicola inermis
trematodasining tuxumiarini uchratish mumkin. Qon parazitlari 
yangi surtma preparatlarida yoki Romanovskiy bo'vicha bo‘yalgan 
preparatlarda o‘rgani!adi.
203

---