Pedagogikasi

Maqollar -  xalqning  hayotiy  tajribalari  asosida yuzaga kelgan  dono 
fikrlarini  ixcham  shaklda  ifodalovchi  asardir.  Maqollar  she’riy  va  nasriy 
tuzilishga ega,  har ikkala turda ham xalqning jonli  so'zlashuv tiliga yaqin 
boMadi.  Ular  mazmun  va  shakl  jihatidan  uzoq  davrlar  mobaynida  kam 
o‘zgarishlarga uchraydi  va uzoq  yashovchanlik  xususiyatiga ega.  Maqol­
lar  kishilaming  asrlar  davomidagi  hayotiy  tajribalari  va  kundalik  turmu- 
shida  ko‘p  bora  sinovlardan  o ‘tadi.  Ko‘proq  falsafiy,  axloqiy-ta’limiy
32

---

mavzularda  yaratilganligi  bois  juda  katta  tarbiyaviy  va  didaktik  ahami- 
yatga ega.  Xalq  maqoilarining mavzu  doirasi juda keng bo‘lib,  ularda aks 
etmagan  xalq  hayotining  biron  sohasi  yo‘q.  Chunki  xalq  o ‘z  hayotiy 
kuzatishlari  va  tajribalarini  maqollar  shaklida  abadiylashtiradi  va  shu 
tariqa  kelgusi  avlodga  qoldiradi.  Maqollarda  vatanparvarlik,  mehnatse- 
varlik,  ilmparvarlik,  insonparvarlik,  mardlik,  adolat,  insof,  sof muhabbat, 
olijanoblik,  sadoqat,  do‘stlik  kabi  chin  insoniy  xislatlar  o ‘z  ifodasini 
topgan.  Shu o ‘rinda ayrim maqollar mazmuniga e’tibor beraylik:
-Vatani  borning baxti  bor,  mehnati b o rn in g -tax ti.
-El  g‘amini  bilgan  elga doston.
-Birlashgan daryo bo‘lar, tarqalgan  irmoq bo'lar.
-Oltin olma,  bilim ol,
Bilim olsang,  bilib ol.
- Aqling ko‘r bo‘lsa,  ko‘zdan ne foyda.
- Yaxshi xulq -  kishining husni.
-Egri yo‘ldan yursang ham to‘g ‘ri yur.
-Niyating -  yoMdoshing.
-Y o ‘qni  borday qil,  borni  bolday qil.