UO ‘K: 37.035.6(075)
KBK 74.03
Taqrizchilar:
Sh.Q.Mardonov - pedagogika fanlari doktori, professor;
N.M.Egamberdiyeva - pedagogika fanlari doktori, professor
ISBN 97 8-9 9 43 -99 8-15 -5
exfttjlogi
© «Fan va
logiya» nashriyoti, 2015.
SO‘Z BOSHI
Tarixga nazar tashlaydigan boMsak, o‘zbek xalqi ta’lim-tarbiya
sohasida o ‘ziga xos maktab yaratgan. Zaminimizda zardushtiylik dini
hukm surgan paytda ham m a’lum pedagogik mafkura mavjud boMganini
«Avesto»ning bizgacha yetib kelgan ayrim sahifalari mazmunidan
bilamiz.
Xalqimizning
madaniy-ma’rifiy
taraqqiyoti
asrlar
davomida
rivojlanib, takomillashgan va bu jarayonlar xalq pedagogikasida o ‘z
aksini topa borgan. Bu haqda yurtboshimiz «Yuksak m a’naviyat -
yengilmas kuch» asarida bizning ulug‘ ajdodlarimiz o ‘z davrida komil
inson haqida butun bir axloqiy mezonlar majmuini, zamonaviy tilda
aytganda sharqona axloq kodeksini ishlab chiqqanliklarini eslash
joizligini ta’kidlaganlar. Demak, xalq pedagogikasi xalq ommasining
turli davrlar mobaynida turmush faoliyati jarayonida to‘plagan boy
tajribalari, axloqiy, m a’rifiy, m a’naviy yetuklik borasidagi qarashlari va
xulosalarini ifodalaydi, etnologiya, etnografiya, etnopsixologiya va
etnopedagogika, qadrshunoslik, qadimshunoslik (arxeologiya), uduni-
shunoslik va xalq og‘zaki ijodining barcha yo‘nalishlarini qamrab oladi,
ulardagi axloqiy-ma’rifiy g‘oyalami o ‘rganadi. Xalq pedagogikasi asrlar
davomida minglab avlodlami tarbiyalash jarayonida yuzaga kelgan
ilg‘or axloqiy g‘oyalar va tajribani o ‘zida umumlashtirgani uchun faqat
tarixiy-madaniy qadriyat sifatidagina emas, balki zamonaviy ta’lim-
tarbiya tizimini takomillashtirishda ham muhim ahamiyatga egadir.
Jamiyatimizda ro'y berayotgan ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-ma’ri-
fiy o‘zgarishlar o ‘qituvchilarning kasbiy-pedagogik tayyorgarligi
darajasini oshirishni taqozo etayotgan bir paytda ta’lim-tarbiya borasida
xalqimiz yaratgan pedagogik qarashlar va g'oyalar, milliy odob-axloq
an’analari, milliy qadriyatlami aks ettiruvchi xalq pedagogikasini ilmiy
o ‘rganish, puxta tahlil qilish va hayotga tatbiq etish hamda kelgusi
avlodga yetkazish bugungi kunning muhim va dolzarb masalasidir.
Mazkur o'quv qoMlanma aynan shu masalalarni keng va atroflicha
yoritishga moMjallangan. 0 ‘quv qo'llanmada xalq pedagogikasi fanining
mazmun-mohiyati, tadqiqot obyekti, manbalari, maqsadi va vazifalari,
jamiyatimiz hayotida ushbu fanning tutgan o ‘rni va amaliy ahamiyati
keng qamrovli yoritilgan. QoMlanmada xalq pedagogikasi manbalariga
3
kiruvchi xalq og‘zaki ijodi janrlarining tarbiyaviy ahamiyati, milliy urf-
odatlar, an’analar, udumlar, xalq o ‘yinlari va o ‘yinchoqlari, bayram va
marosimlarning tarbiya vositasi sifatidagi o ‘rni, xalq pedagogikasida
oila tarbiyasi, yoshlami tarbiyalashning metod, usul va vositalari, islom
dinining odob-axloq, ilm-fan haqidagi ta ’limotlari, xalq pedagogikasida
xalq amaliy san’ati va hunarmandchiligi, milliy m e’morchilik, milliy
musiqa, qo'shiqchilik, raqs san’ati va milliy teatrlarning axloqiy
tarbiyadagi o ‘mi, o ‘zbek xalqining muomala madaniyati, axloqiy
m e’yorlari, xalq pedagogikasida tabiat va inson munosabatlari, sog‘lom
turmush tarzi masalalari alohida boblarda o ‘z aksini topgan.
Xalq pedagogikasining tarbiyaviy va didaktik imkoniyatlari va xalq
tarbiyaviy
an’analaridan
o ‘quv-tarbiyaviy jarayonda
foydalanish
masalalari ham yoritilgan.
Shuningdek, har bir mavzudan keyin nazorat savollari, matnli
topshiriqlar, «Bilasizmi?» va «Bu qiziq!» ruknlarida mavzu bo‘yicha
qiziqarli m a’lumotlar berilgan.
Muallif.
Do'stlaringiz bilan baham: |