Pedagogikasi

Ulug‘  hakim  saboqlari
Yaxshi  va  yomon  xulqning  hammasi  sharoit,  tarbiya,  odatlanish 
natijasida vujudga keladi.  Yaxshi  xulqqa ham odat tufayli erishiladi.
Men  yuksak  maqsadlaming  eng  cho‘qqisiga  chiqib,  yuksalishni 
istayman.  Past  maqsadlarga  hech  rozi  bo'lmayman.  Yo  istagan 
maqsadimga erishaman, yo oMim meni  bu yo‘lda  halok qiladi.
Xulqning muvozanatda boMishi  badan salomatligini  saqlaydi.
So‘zning yomoni  amal  qilinmay  bekor ketganidir.
Siringni  barchaga  aytishdan  ehtiyot  bo'l,  chunki  mulohazakor 
degani-ehtiyotkor  bo‘lish  deganidir.  Agar  siringni  saqlasang,  u  sening 
asiringdir,  agar oshkor boMsa,  sen siringni  asiri  bo‘lib qolasan.
Boylikni  topishibdi-yu,  aql-idrokni  y o ‘qotishibdi.  Ajabo,  topgan 
narsalari  bilan yo‘qotgan narsalarining bahosi  bir xilmidi?
M a’rifatchi  botir  odam  bo‘ladi,  shunday  bo'lmay  ham  bo'larmidi? 
U 
0‘limdan  ham  qo‘rqmaydigan  sahovat  egasi  bo‘ladi. 
Shunday 
bo'lmay  ham  bo‘larmidi!  U  barcha  behuda  narsalarga  hirs  qo‘yishdan 
uzoq  va  barcha  adashganlarga  mehribondir,  shunday  boMmay  ham 
boMarmidi?  U  o ‘z  nafsoniyati  bilan  ulug'vor  boMadi,  shunday  bo‘lmay 
ham  boMarmidi!
Menga  hasad  qilgan  kishilar  bilan  aloqamni  uzdim,  hatto  ulaming 
nomlarini  ham  eslamadim,  ular  bo‘lsa  bir  umr  menga  hasad  qilib  kun 
kechirdilar.
Modomiki,  mening  do'stim   dushmanim  bilan  ko‘p  o ‘tirgan  ekan, 
endi  men  uni  hech  do‘stim  deb  bilmayman.  Chindan  ham  zahar 
aralashgan  shakardan  parhez  qilish  kerak;  ilonga  qo'ngan  pashshadan 
qochish kerak  bo‘ladi.
BILASIZMI?
XVI  asrda  Oydagi  kraterlardan  biriga  ulug‘  ajdodimiz  Ahmad 
Farg‘oniy  nomi  berilgan.Yevropalik  olimlar  Mirzo  Ulug‘bekni  «XV  asr 
astronomi»  unvoniga  loyiq  deb  hisoblashgan.  AQShda  joylashgan 
Xalqaro  Astronomiya  Birlashmasi  (IAU)  esa  Oyning ko‘rinib  turadigan 
sirtidagi  katta bir kraterni  «Ulug‘bek  krateri»  deb atagan.
30

---

Atoqli 
astronom 
Yan 
Geveliy 
1647 
yili 
nashr 
qilingan 
«Selenografiya»  kitobida  Oydagi  kraterlaming  ikkitasi  vatandoshlarimiz 
Ahmad  Farg‘oniy  va Mirzo Ulug'bek nomi  bilan atalishini ta’kidlagan.
Biz-chi? 
Buyuk  bobolarimizni  va  ularning  asarlarini  qanchalik 
bilamiz?
BU  QIZIQ!
Abu  Ali  ibn  Sinoning  yozishicha,  u  buyuk  yunon  faylasufi 
Aristotelning  «Metafizika»  kitobini  11  marotaba  o ‘qib,  tushuna 
olmagan  ekan  va  bundan  m a’yus  tortib,  hafsalasi  pir  bo‘lib, 
kitobni  tokchaga  tashlab  qo‘ygan  ekan.  Kunlardan  bir  kuni  u 
kambag‘al,  bechora  bir  kishi  qo‘lidagi  kitobni  odamlardan  sotib 
olishlarini  yolvorib  turganini,  yeyishga  bir  burda  noni  ham 
y o‘qligini  aytib, zorlanib turganini ko‘rib qolibdi.
Ibn  Sino  rahmi  kelib,  kitobni  ko‘rib  ham  o'tirmay,  sotib 
olibdi-da, 
uyga 
kelib 
varaqlay 
boshlabdi. 
Ko‘ribdi-yu, 
xursandchiligi  ichiga  sig‘may  ketibdi.  Kitob,  o ‘zi  izlab  yurgan, 
Farobiyning  Aristotelning  «Metafizika»  kitobiga  yozgan  sharhi 
ekan.  Kitobni  bir  marta  o‘qib  chiqishdayoq, 
Aristotelni 
tushunib,  uni  to4a o ‘zlashtirib olgan ekan.