Qarshi kurashning

Mintaqada xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlash. 
Markaziy Osiyo 
davlatlari o‘z mustaqilligiga erishganlaridan so‘ng xavfsizlik va barqarorlikni 
ta’minlash ularning har biri uchun birlamchi masalaga aylandi. Mintaqa 
aholisining qariyb 45 foizi yashaydigan 0 ‘zbekiston Markaziy Osiyodagi 
eng yirik respublikadir. Respublikamizning jahon geosiyosiy tizimidagi 
o ‘rni va geostrategik salohiyati uning Markaziy Osiyo mintaqasida 
xavfsizlik va barqarorlikni ta ’minlashdagi mavqeyining o ‘ziga xosligini 
ko'rsatadi. Shundan kelib chiqib, 0 ‘zbekiston diniy ekstremizm, xalqaro 
terrorizm , narkobiznes kabi xavflarga qarshi kurashga Markaziy Osiyo 
davlatlari tom onidan jiddiy e’tibor qaratilishiga o‘z hissasini qo'shib 
kelmoqda.
Jum ladan, Afg‘oniston va Tojikistondagi o ‘ta murakkab vaziyat 
m intaqa xavfsizligi uchun jiddiy tah d id ekanidan kelib chiqib, 
0 ‘zbekiston rahbariyati ulami hal qilishda ishtirok etishga alohida e ’tibor 
qaratdi. Bugungi kunda ushbu mamlakatlarda u yoki bu darajada 
barqarorlikka erishilgan ekan, bunda O'zbekistonning salmoqli ijobiy 
hissasi bo‘lganini ta ’kidlash zarur.
2002-yilning oktabr oyida BMT va YEXHT bilan hamkorlikda 
«Markaziy Osiyoda xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlash: narkotik 
m oddalarning g'ayriqonuniy aylanishi, uyushgan jinoyatchilik va 
terrorizmga qarshi kurashda hamkorlik» mavzuida Toshkentda o‘tkazilgan 
xalqaro konferensiya ham bu yo‘nalishdagi ishlar ko‘lamidan dalolat 
beradi. 70 ta m amlakat va 40 ta xalqaro tashkilotdan ekspertlar ishtirok 
etgan mazkur anjuman xalqaro terrorizmga qarshi kurash strategiyasiga 
um um iy yondashuvlar borasida amaliy takliflar tayyorladi.
Markaziy Osiyo hamkorligi tashkiloti doirasida ham 0 ‘zbekiston 
diniy ekstremizm , xalqaro terrorizm va narkobiznes xavfini o ‘zaro 
hamkorlikda bartaraf etish bo‘yicha qator tashabbuslar bilan chiqib, 
uni ro‘yobga chiqarib kelmoqda. 2000-yil 21-aprelda Toshkentda 
0 ‘zbekiston, Qozog‘iston, Tojikiston va Qirg'iziston respublikalari
126

---

terrorizm , siyosiy va diniy ekstremizm, xalqaro uyushgan jinoyatchilik 
hamda tomonlaming barqarorligiga xavf tug‘diradigan boshqa tahdidlarga 
qarshi kurashda hamkorlikda harakat qilish haqida shartnoma imzolagani 
ham buning isboti bo‘la oladi.
Ayni paytda, 0 ‘zbekiston va Turkmaniston Prezidentlari tomonidan 
2004-yili 19-noyabrda Buxoroda imzolangan bir qator shartnomalarda 
ham ikki davlat orasidagi aloqalarni yanada mustahkamlash ham da 
Markaziy Osiyo m intaqasida terrorizm , narkobiznes va uyushgan 
jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlik ham nazarda tutilganini qayd 
etish zarur.
I.A .K arim ov 1993-yilning 28-sentabrida BM T Bosh Assam- 
bleyasining 48-sessiyasida qilgan m a’ruzasida Markaziy Osiyoda yadro 
qurolidan xoli hudud yaratish borasidagi tashabbusni ilgari surgan edi. 
Diniy ekstrem istlar va xalqaro terrorchi kuchlar ommaviy qirg'in 
qurollariga ega bo‘lishga intilayotgan hozirgi davrda yadro quroli yaratilishi 
uchun zarur bo‘lgan materiallar tarqalmasligiga qaratilgan ushbu harakat 
BMT va jahon hamjamiyati tom onidan yuqori baholandi. BMT Bosh 
Assambleyasining 1997-yilning 9-dekabridabo‘lib o ‘tgan 52-sessiyasida 
«Markaziy Osiyoda yadro qurolidan xoli hudud yaratish» to ‘g ‘risida 
rezolyutsiya qabul qilindi.
Qayd etilgan m isollar, diniy ekstrem izm , xalqaro terrorizm , 
narkobiznes, uyushgan jinoyatchilikning global, mintaqaviy va milliy 
xavfsizlikka tahdid ekanini chuqur anglagan holda ilgari surayotgan 
tashabbuslari va amaliy faoliyati 0 ‘zbekistonning Markaziy Osiyo 
mintaqasida xavfsizlik va barqarorlikni ta ’minlashning muhim bo‘g‘ini 
ekanidan dalolat beradi.