O. X. Xamidov

GLOSSARIY 
 
Aviatsiya turizmi - 
havo yo’llaridan foydalaniluvchi yo’nalishlarga 
aytiladi. Ko’pchilik hollarda faqat havo yo’llaridan foydalaniladi. 
Avtomobil turizmi - 
faqat avtomobilda borib-keluvchi turistik yo’nalishlarga 
aytiladi. Bu yo’nalishlar avtobus, avtomashinalar va turistlar tomonidan ijaraga 
olingan va o’zi haydovchi avtomobil yo’nalishlariga ham aytiladi. Aksariyat transport 
turi avtomobildan foydalaniladigan turistik yo’nalishlariga ham avtomobil turizmi 
deyiladi. 
Arxeologiya turistik yo’nalishi - 
turistik joylar hisoblanib, juda eski tarixiy 
inshootlar va eski shaharlar, joylarga aytiladi, ayrim arxeologik joylar ko’pchilik 
chet el turistlarini jalb etadi. 
Arxitektura sayohati - 
turistlarga namoyish etiluvchi shahardagi inshootlar 
bo’lib, har bir shahar, davlat, millat o’z arxitekturasiga ega bo’ladi. O’ziga xos 
milliy arxitektura ko’pchilik turistlarni kiziqtiradi. 
Afsona - 
tarixiy va milliy o’tgan voqealar va qilingan ishlar to’g’risida xiqoya 
va taxminlar bo’lib, ular turistik yo’nalishlarda keng ishlatiladi. Sayyohat vaqtida 
ishlatilib, ziyoratchilarni qiziqtiruvchi tarixiy joylarda bo’lgan ishlar va voqealar 
bayon etiladi. 
Aholining xarid qobiliyati
 
- 
aholining bozordagi vujudga kelgan narx 
asosida tovarlarni, xizmatni xarid qilish imkoniyati. Aholining xarid qobiliyati 
bozor sig’iminn belgilashda yetakchi o’rin egallaydi. 
Biznes - 
ma’lum natijaga (odatda foydaga yoki boshqa manfaatga) 
erishishga qaratilgan iqtisodiy faoliyat, sohibkorlik ishi. Biznes turli sohada (kishloq 
xo’jaligi, sanoat, savdo, bank va hokazo) bo’lishi mumkin. Faoliyat doirasiga, 
hajmiga binoan biznes 3 typra: kichik, o’rta, yirik turlarga bo’linadi. 
Biznesmen 
- 
ishbilarmon, 
tijoratchi, 
sohibkor, 
tadbirkor 
inson 
bo’lib, biznes faoliyati bilan shug’ullanadi. 
Boj to’lovi - 
chegaradan chiqadigan yoki kelayotgan mollarga qo’yilishi 
mumkin bo’lgan to’lov. Uning miqdori davlat siyosatiga bog’liq. 
Bozor segmenti 
- bozorning ma’lum qismini tashkil etadi va bozordagi 
iste’mol maqsadi bir bo’lgan xaridorlarning xatti-harakatini tavsiflaydi. 
Xaridorning daromadi, turar joyi, oilaviy, milliy urf-odatlari, jinsi, ishi va boshqa 
belgilariga ko’ra bozor segmentlashtiriladi. 
Bozor sig’imi 
- bozorda ma’lum muddatda to’lovga qodir quvvat, mol taklifi 
va chakana narx darajasi hisobga olingan holda sotilishi mumkin bo’lgan mol 
miqdori. 
Broker (inglizcha broker) - 
vositachi, dallol, mollar, qimmatli qog’ozlar, 
valyutalar va boyliklar bo’yicha tovar birjalarida, sug’urta va fraxt bozorlarida 
xaridor va sotuvchi o’rtasida tuziladigan bitimlar vositachisi. Mijozlarning 
topshirigiga ko’ra va ularning hisobidan ishonchnoma olgan holda ish olib boradi. 
Brokerning turli toifalari bo’ladi: birja, sug’urta. 
Byudjet (inglizcha budqel) 
raqamlarda ko’rsatilgan reja, daromad va xarajatlar 
balansining pul va mahsulotda ifodalanishi. Daromad va xarajatlar smetasi, kapital 
xarajatlar, kassa byudjetn (tushum va sarf qilingan naqd pullar xomcho’ti) va 

---

126 
boshqalar B. ning muhim turlari hisoblanadi. Shunga 
binoan 
alohida bo’limlarning 
hamda har bir operatsiyaga mas’ul va ijrochi kishilarning aniq vazifalari 
belgilanadi. 
Bo’nak (Avans) - 
moddiy boyliklar berish, biror ishni bajarish yoki xizmat 
ko’rsatishdan avval beriladigan ma’lum miqdordagi pul to’lovi. B. kredit berishning 
alohida shakli bo’lib, u mahsulot etkazib beruvchilar, ish bajaruvchilar yoki kizmat 
ko’rsatuvchilarnikg muomaladagi aylanma mablag’ini ko’paytirishga omil bo’ladi. 
Sotuvchi va oluvchi o’rtasidagi vositachi; mijozlarning topshirig’i bilan ular 
hisobiga ishlaydi hamda bu vositachilik ishi uchun o’z komission haq oladi. 
Botel 
- mahsus mehmonxona bo’lib, uni mashina yoki kemada olib yurish 
imkoniyati bor. Suvda bir kishi yoki oila a’zolari bilan dam olish Botel uchun 
mo’ljallangan.