Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

ОҒИЗ БЎШЛИҒИ ШИЛЛИҚ ҚАВАТИ ВА ЛАБ
КАСАЛЛИКЛАРИНИ ТАШХИСЛАШ АСОСЛАРИ
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати ва лаб ҳош и яси ка- 
с алл и кл ари н и таш хислаш да дастлаб л а б н и н г к ўри н и б турган 
ш и л л и қ қоб иғи, ай ри м ҳолатларда тери қоп л ам л ари н и яхш и - 
лаб кўриш ва те к ш и р и ш зарур. О датда врач ва бем ор орасида- 
ги д астлабки м улоқот бем ор том он и д ан касалли к тўғрисидаги 
ш и коятн и баён қилиш дан бош ланади. К асал ли кн и н г тавсиф ига 
б о ғл и қ ҳолда, бем ор куйиш белгисидаги оғри қ, қ и зи ш , ш иш - 
д а н , қ и ч и ш и ш д а н ва б о ш қ ал ар д аги ш и к о я т қ и л а д и , ай р и м
ҳолатларда турли касалликлар б илан оғриган бем орларда тур­
л и кўриниш даги оғри қн и н г кучайиб бориш и кузатилади. Ш уни 
ҳам таъ кидлаш ж о и зк и , қатор к асал л и к л ар субъектив сезги - 
л ар си з ҳам кечади.
Б ем орнинг ш и кояти н и тинглаб бўлгандан кей и н , уни юза- 
ки кўриб, кейин анализ йиғиш га ки р и ш и ш керак. О лдиндан

---

Огиз бўш лит шиллиқ қават и ва лаб касаллиюшри ҳақида тушупча
9
бем орни кўриш врачга тахм иний таш хис учун ф и к р туғди- 
ради ва бем ор б илан суҳбатлаш иш ни илож и б ори ча зарурий 
йўналиш га қаратиш лозим. Анализ йиғиб бўлингач, бем орни чу- 
қурроқ кўришга киришилади. Бунда оғиз бўшлиғи ш иллиқ қавати 
ва лабдаги жароҳатларга, жумладан, дерматозларнинг ж ойлаш ган 
ўрнига, ай н и вақтда о р ган и зм н и н г умумий ҳолатига эътибор 
берилади; тўғри таш хислаш мақсадида қўш имча к л и н и к ва л а ­
боратория текш и ри ш усулларидан ф ойдаланилади.
Б ем о р н и н г ҳаётий ан ам н ези н и йиғастган вақтда к асал л и к ­
н и н г патогенезида таш қи ом иллар таъсирига, б ем орни яш аш
ва иш лаш ш ароитларига эътибор бериш зарур. Бемор олдин қан- 
дай касалли кларн и бош и д ан кечирганлиги тўғрисида, оиласи 
ва аж додларида қандай касалликлар кузатилган, улар алкогол- 
ли и чим лик ичадим и, чекадим и, деган саволларга ж авоб ан и қ- 
лаб олиш аҳамиятлидир. Бемор билан суҳбатлаш ганда, иложи 
борича унинг асаб тизим и ҳолатини, туш кунлик ҳолатлардаги 
р е а к ц и я с и н и ва ў зи н и н г касалли ги га м ун осаб атини ани кд аб
олиш лозим .
К а с а л л и к н и н г р и во ж л ан и ш т а р и х и н и , у н и н г д а в о м и й л и - 
гини, касалли к б о ш л ан и ш и д ан олдин бем ор қандай ҳолатларда 
б ўл ган и н и (асаб и й зў р и қ и ш , с о в у қ қ оти ш , қан д ай ди р д о р и - 
д арм он ичганлиги, еган овқ ати н и н г тури, ким ёвий моддалар 
та ъ си р и , и н с о л я ц и я ҳолати ва б о ш қ .), к а с ал л и к н и н г кечиш
т а в си ф и н и ан и қп аш , қай тал ан аётган и н и , йил ф аслларига боғ- 
л и қп и ги н и ҳамда қўзиш и ёки п асай и ш и д аври н и тў л и қ билиб 
олиш зарур. О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қаватини кўриш да, 
ёруғ эл ск тр нуридан ва сўлакдан осон қурийдиган чўпли ш п а­
те лдан ф ой дал ан и ш керак.
Ш и л л и қ қават ва терида юзага келадиган тош м ал ар алоҳи- 
да элем ен тлард ан иборат бўлиб, бирлам чи ва и ккилам чи тур- 
ларга аж ратилади.