Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Оғиз 
бўшлиғи 
шиллиқ 
қават и ва ла б қизил ҳошиясининг
турли аъзо ва аъзолар тизими касалликларида ҳамда моддалар
алмаш инуви бузилишларидаги ўзгаришлари:
1) висцерал ва эн д о к р и н патологияларда;
2) гипо ва авитам инозларда;
3) қон ва қон яратувчи аъзолар касаллигида;
4) асаб ти зи м и касаллигида;
5) ҳом и лад орл и кд а.
VIII. Генетик ва т уғма тавсифга хосли касалликларда:
1) Э пителиал д и сп л ази я ва невусларда: том ирли невуслар, 
С тер д ж -В еб ер с и н д р о м и га теги ш л и ўзгари ш л ар, сўгалсим он 
ва пигм ентли невуслар, эп и д ерм ои д й и ри н гл и халтача, Ф о р - 
д ай с касал л и ги , о қ л аб невуси (ю м ш о қ л е й к о п л а к и я , лунж - 
ни н г ти ш л ан и ш и ва б о ш қал ар ), наслга б о ғл и қ яхш и сиф атли 
и н траэп и тел и ал д и скератоз;
2) бурмали ти л ва ром бсим он глоссит;
3) гландуляр хейлит;
4) оғи з бўш лиғи ш и л л и қ қавати ва л аб ж ароҳаланиш идаги 
дерм атозлар: буллёз эп и д ер м о л и з, а то п и к д ерм атит (хейлит), 
псори аз, ихтиоз, Д арье касал л и ги , П ей тц -Е гер с-Т у р ен с и н д ­
ром и, тугм а пахи он и хи я, ан ги д р о ти к эп ителиал д и сп лази я.
IX. Рак олди кас& ииклари, яхш и сифатли ва ёмон сифатли
ҳocuлaJ1ap:
1) О б л и гат р а к ол д и : Б оуен к а с а л л и ги , с ў га л с и м о н р а к
олди, лаб қи зи л ҳош иясидаги чегарали гиперкератоз, п рекан - 
крозли ҳосилалар, М ан ги н атти хейлити.
2) Ф акультатив рак олди: л е й к о п л ак и я , мугузланувчи п а ­
п и л л о м а ва п ап и л л о м ато з, к ер а то а к о н то м а , ш охлан ган тери
ва бош қалар.
3) Яхш и си ф атли ян ги ҳосилалар.
4) С ар ато в (рак).
К елтирилаётган тизим ли тасниф лаш им из кейинчалик касал­
л и кл ар тўгрисида, уларнинг этиологияси ва патогенезида ф и к- 
рларим изни баён этиш да м укам м аллик тугдирувчи асос бўли- 
ши мумкин. М асалан: ин ф екц и яли аллергияларни ёки экс-су- 
датив эритем а касаллик белгисини токсик-аллергик касаллик­
лар гуруҳига ш артли киритиш га бир қатор асослар бор. Ч унки 
ток си к -ал л ер ги к касал л и кл арн и н г ҳар иккитадан битта кўри- 
ниш и айнан экссудатив эритема белгисига тўғри келмокда. Айни 
ток си к -ал л ерги к касалликлар гуруҳига б и з ҳозирги кунда орто­
педик стом атология клиникасида долзарб бўлиб турган “ галва- 
н о з ” , “ п ротезли сто м ати т” , “ п а р е ст е зи я ” каби ян ги таш хи с- 
лар тўғрисида ҳам чуқурроқ таъриф бериш ни маъқул топдик.

---

8
Оғиз бўшлиғи ш и.ииқ қават и ва лаб касалликлари
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қавати ва лаб касалликлар и ни нг эти - 
о п отогенизига аҳам ият берадиган бўлсак, асосан қай си д и р бир 
т а ш қ и о м и л н и н г и ш ти р о к и б о р л и ги га албатта дуч келам из. 
Ш ун и н г учун \а м б и з узо қ й и ллар олиб борган ва 
ҳозирги 
кунда ҳам давом эттирилаётган илм ий и зл ан и ш лар и м и з ва к а ­
т е р ҳам касб ларим из ф и кр л ар и асосида оғи з бўш лиғи ш и л л и қ
қавати ва лаб касбий касал л и кл ар и н и н г келиб ч и қ и ш и , кл и ­
никаси, кечиш и, даволаш ва олдини олиш да ўзгача ёндош иш га 
қўл л ан м ам и зн и н г X X II-X X III б об лари н и б ағиш ладик. Ш у б и ­
л а н бирга ай н и оғи з бўш лиғи ш и л л и қ қавати ва л аб к асал ­
л и кл ари бор беморларга ортопедик стом атологик хизм ат кўрса- 
т и ш н и н г ўзига хос то м о н л ар и н и уш бу бобда кен г ёритиб б е- 
риш га ҳаракат қилдик.
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қавати ва лаб касал л и кл ари э ти о л о ­
гияси ва патогенезига асосл ан и б , ти зи м л и та с н и ф л а ш и м и з ка- 
салл и кн и даволаш ва олдини олиш даги ё н д аш и ш и м и з ўрни- 
н и ан и кп аш га ёрдам беради.
У ш бу адабиётда б и з м аълум отларни баён эти ш ж араёнида 
ю қорида кўриб ўтилган тасн и ф лаш д ан қ и см ан бўлсада узоқ- 
л а ш и б , уни “ О ғиз б ўш л и ғи ш и л л и қ қ а в а т и н и н г д ерм атозл и
ж ар о ҳ атл ар и ” , “Т и л к а с а л л и к л а р и ", “ Х е й л и тл а р ” ва б о ш қ а - 
ларга аж ратдик.
Қ ўлланм ада оғи з бўш лиғи ш и л л и қ қавати (О Б Ш Қ ) касал ­
л и кл ари ўзгариш ларидаги эл ем ен тл арн и , к л и н и к ҳолатларни, 
ш у н и н гд ек т е к ш и р и ш н ати ж ал ар и м и зд аги р асм л ар , ж адвал- 
ларн и бериб борам из.