Boshqaruv mexanizmi

a) 
b)

---

 105
Yuqorida qayd etilgan kuchaytirgichning joylashuv tartibida va 
konstruksiyasida o‘ziga xos afzalliklar va kamchiliklar mavjud. Bular 
puxtaligi, ishonchli ishlashi, ixchamligi va narxi bilan baholanadi. 
Gidrokuchaytirgich ishlash prinsipi sxemasi 68-rasmda keltirilgan. 
Nasos avtomobil dvigatelidan harakatni oladi. 
Nasosning tepa qismida moy solish uchun maxsus asbob 
o‘rnatilgan. Moy nasosdan, o‘tkazgichlar orqali taqsimlagichga uzatiladi. 
Taqsimlagich korpus va zolotnikdan iborat. Zolotnik shtanga orqali 
avtomobilning rul mexanizmiga ulangan, korpus esa boshqariluvchi 
g‘ildirakning burish sapfasi richagi bilan shtanga orqali birlashtirilgan. 
Taqsimlagich va moy o‘tkazgichlar bilan gidrotsilindrning ikki kamera-
siga ulangan. Silindr avtomobil ramasiga sharnir ravishda mahkam-
langan. Uning porsheni shtok orqali, boshqariluvchi g‘ildirakning buri-
lish sapfasiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Moy o‘tkazgich taqsimlagichni 
moy baki bilan ulaydi. 
5.2. Avtomobillardan foydalanish davrida rul boshqarmasida 
uchraydigan asosiy nosozliklar 
Rul boshqarmasining asosiy nosozliklariga 
rul mexanizmi 
karterining mahkamlanishini bo‘shab ketishi, mexanizm detallarining 
yeyilishi, rul chambaragi va kalonkasining bo‘shab qolishi, chervyak 
jufti detallarining yedirib ketishi misol bo‘ladi. Gidrokuchaytirgichli rul 
boshqarmalarida, yuqoridagi nuqsonlardan tashqari, nasos idishida 
moyning me’yoridan kam yoki oshiq bo‘lishi, tizimda havo va suvning 
yig‘ilishi, nasosning ishlamay qolishi, moyning sizib chiqishi, filtrning 
kirlanib qolishi, nasosning himoya va o‘tkazish klapanlarining nosoz 
ishlashi, nasos uzatmasi tasmasining me’yor bilan tortilmasligi va 
boshqalardan iborat. 
Rul boshqarmasini tashxislash 
ko‘rsatkichlariga rul chambaragini 
salt yurishi va uni burash uchun kerakli kuchni aniqlashdan iborat. Rul 
chambaragining salt yurishi, yengil avtomobillar uchun 7-12 gradus 
(VAZ va NEXIA avtomobillarida 5
0
, MERSEDES BENS avtobuslari 
uchun 15
0
), avtobuslar uchun 10-150ni tashkil qiladi. Rul chambaragini 
burash uchun sarflanadigan kuch 40-60 N ni tashkil etishi kerak.