Ўзбекистон тарихи хрестоматия

САККИЗИНЧИ КИТОБ
УРАНИЯ 
113. Фессалияга
2
етиб келиши биланоқ Мардоний
3
бу ердаги барча 
“ўлмаслар” деб аталмиш форсларни танлаб олди, ... сўнгра қолган форслардан 
пиёдалар ва мингта отлиқ олди, бундан ташқари, мидияликлар, саклар, 
бахтарияликлар ва ҳиндларни, ҳам пиёдаларини ва ҳам отлиқларини олди. Бу 
қабилаларни у бутунлай олди... 
 
ТЎҚҚИЗИНЧИ КИТОБ
КАЛЛИОПА 
71. Варварлар томонидан форслар пиёдалари ва сак отлиқлари ўзларини 
кўрсатдилар... 
113. Масист
4
эса бу ҳақда ҳали ҳеч нарсадан хабари бўлмай, лекин ўзида 
қандайдир нохушлик содир бўлганлигини сезиб, уйига шошиб кетади. Мажруҳ 
қилинган хотинини кўрган заҳоти болалари билан маслаҳатлашиб, ўз ўғиллари 
ва бошқа одамлар билан Бахтарага у ерни ажраб чиқишга кўндириш ва шоҳга 
катта зарар етказиш нияти билан жўнаб кетади. Менинг фикримча, агарда у 
бахтарияликлар ва саклар ҳузурига вақтлироқ келганида, ўз ниятига эришган 
бўлар эди.Ахир, улар уни яхши кўрар эдилар ва у бахтарияликлар ҳукмрони 
эди... 
 
ЕВРИПИД 
Қадимги юнон шоири Еврипид машҳур афина трагиклари учлигининг 
(Эсхил, Софокл, Еврипид) охирги вакилидир. Туғилган йили аниқ маълум эмас, 
лекин у мил. ав. 484 йилда туғилган, деган тахмин ҳақиқатга энг яқинидир. 
Қуйидаги иқтибос унинг “Вакханклар” номли трагедиясидан олинган. Унда 
ўша вақтда юнонларга маълум бўлган олам бўйлаб саёҳат қилган Дионис илоҳи 
тилга олинади. Македонияда ёзилган ва унинг ўлимидан сўнг 
саҳналаштирилган ушбу трагедия сюжети афсонавийдир. У Юнонистонда 
1
Ксеркс қўшинидаги ариялар саркардаси.
2
Юнонистондаги вилоят.
3
Мил. ав. 497 йилдаги Платея жангида ҳалок бўлган форс саркардаси, ДороIнинг куёви.
4
Курушнинг қизи Атосса ва Доронинг ўғли. Тахт учун курашда акаси Ксерксга қарши қўзғолон кўтарган, бунда 
бахтарияликлар ва уларнинг қўшнилари – сакларни ўз томонига оғдиришга уринган. Масистнинг қўзғолонини 
бостириш учун форс қўшинининг асоснй кучлари ташланган.

---

158 
деҳқонлар ва узум етиштирувчилар ҳомийси Дионис илоҳига сиғиниш юзага 
келиши билан боғлиқ. 
Қуйидаги парчада Бахтариянинг эслатилиши – ушбу узоқ мамлакат 
мавжудлиги Юнонистонда мил. ав. V-IV асрлардаёқ маълум бўлганлигидан 
далолатлардир. 
“Зевс ўғли, Дионис, мен... 
Лидия олтин ерларин тарк этиб, 
Фригия ва Эрон далаларин ҳам, 
Қуёш нурлари куйдирган 
Бахтария деворларин ҳам, ва мидияликлардан 
Қиш совуғин татиб, мен бахтли арабларнинг 
меҳмони бўлдим ва 
Бутун Осиёни кезиб чиқдим”
1
.