N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

Sharoitni (muhitni) murakkablashtiradigan metodlar
1. Yaqt jihatdan chegaralangan metodlar. 
U muvafaqiyat faktoming 
konstruktorlik faoliyatiga sezilarli ta’sir etishni qayd qilishga asoslanadi: ba’zilarda 
vaqt jihatdan chegaralash faollikni oshiradi va sokinlik holatiga qaraganda, yanada 
yuqori natijalami ko‘rsatadi. Boshqalarida (ko‘pincha) turli darajada o‘z xulqini 
o‘zgartiradi, natijalari kamayib ketadi va ham m a vaqt ham oxirgi yechimiga 
erishilmaydi. Uchinchilarida, vaqt jihatdan chegaralash ulamijilovlaydi, talvasaga 
tushiradi, ular parokanda bo‘ladilar, vasvasaga beradilar, ko‘pchiligi yoki bir 
qismi vazifani yechishdan bosh tortadilar.
2. To‘satdan ta’qiqlash. 
Jarayonning u yoki bu bosqichida xatti- 
harakatlam ing qandaydir detallar m exanizm i t a ’qiqlanadi. Bu bilan 
shtam plar, konstruktorlik faoliyati, m oslam alar, qism lar, detallam ing 
mashhur tiplarini qo‘llash imkoniyatlari buzilishining oldi olinadi.
3. 
Tezlikda eskizlash metodi. 
Talabalam ing konstruktorlik faoliyatining 
u yoki bu paytida rasm chizish talab qilinadi. U o ‘z faoliyatini bevosita 
nazorat qilinishiga konstruktorlik ijodi jaray o n in i obrazlar vositasida
103

---

boshqarishga, yordam beradigan miyasiga (hayoliga) Ik e lg a n b a r c h a
konstruksiyalami tasvirlaydi.
4. 
Yangi variantlar metodi 
vazifani, boshqacha bajarishn i talab q iiish d a, 
ya’ni yechimning bir necha variantlari bo‘lgan holda, uning ^ a n g i v a ria n tin i 
topish va bajarishda ko‘rinadi.
5. Axborotlar tanqisligi metodi 
konstruktorlik faoliya_tining b irin c h i 
bosqichlarida alohida faollik vazifasi qo‘yilganda qo‘llanadi. Bminda vazifaning 
boshlanishida m a’lumotlar juda oz bo‘ladi.
6. Axborotlar mo‘Iligi metodi 
vazifa qo‘yilgan sharoitda,. o rtiq d a ra ja d a
m a’lumotlardan foydalanishga asoslanadi.
7. Bem a’ni m etodning m ohiyati shundaki, unda m u t l a q o b a ja rib
bo‘lmaydigan konstruktorlik vazifasi (abadiy dvigatelni yaratmshga o ‘xsh ash ) 
qo‘yiladi.