“3/3” (4/4 5/5…) metodi

 
33 
 
Jahon pedagogik tafakkurida ta`lim-tarbiyaga bunday yondashuv yangi 
bo`lmay XVII asrdayoq “Buyuk didaktika”ning muallifi Yan Amos Kamenskiy 
ta`lim jarayonini shunday shaklga solmoqchi bo`lganki, u unda har bir usul va 
vositalar vaqt jihatdan joylashtirilishi kerak ediki, “butun pedagogik jarayon yahshi 
sozlangan soat kabi bexato yurishi kerak” edi. Hozirgi paytda bu ijtimoiy hodisa 
pedagogik texnologiya nomini olib, buyuk pedagog Kamenskiy yetmagan niyatga 
XXI asr pedagoglari yetib, butun dunyo o`qituvchi va muhandis pedagoglarga 
dastur-amal bo`lib xizmat qilmoqda.
Pedagogik nazariyalar yig`indisi hisoblangan didaktikada katta hajmda 
nazariy va amaliy bilimlar to`plangan bo`lishiga qaramay, XX asr ikkinchi 
yarmigacha mashhur pedagoglarning birontasi qayta tiklanadigan, ya`ni izdoshlari 
tomonidan ular o`tgan yuqori samarali darslarni ularga o`xshab o`tish imkonini 
beradigan pedagogik jarayon andozasi ishlab chiqilmagan. Buning sababi mashhur 
pedagoglar uslubi tarkibida o`zlarining shaxsiy sifatlari etakchi o`rin 
egallaganligidadir. Ma`lumki, jamiat tarkibida mashhurlikka davogar buyuk 
shaxslar juda ham kam. Bizga esa ular har bir akademik litsey va kasb-hunar 
kollejiga kerakdir. Bunga etishishning bitta yo`li mashhur pedagoglarning 
darslarini, pedagogik texnologiya loyihasini tuzish va ko`paytirish, tarqatishdir.
Texnologiya atamasi ishlab chiqarishdan olingan bo`lib, unda minglab 
texnologik jarayonlar loyihalashtirilgan. Ular kerakli natijalarga erishish garovi 
hisoblanadilar. Bu texnologiyalarni qo`llash vaqtida hudud va ularning ijrochilari 
o`zgarsa ham, baribir kerakli mahsulot chiqariladi. 

---

 
34 
 
Xulosa 
O`zbekistonda mustaqillik tanatanasi tufayli ta`lim tarbiya tizimida tub 
o`zgarishlar yuz berdi.
Oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar tizimida ta`lim olayotgan yoshlarning 
ma`naviy dunyosini boyitish, ma`naviy jihatdan mukammal rivojlangan insonni 
tarbiyalash, ta`lim va tarbiya jarayonini takomillashtirish, shu kunning dolzarb 
masalalaridan biri hisoblanadi. 
Inson o`z milliy urf-odatlari, madaniyatini o`rganishi lozim, chunki aqliy 
faoliyat inson ma`naviyati kamolotining yetakchi komponentlaridan hisoblanadi. 
Milliy urf-odatlar har qanday xalq ma`naviyati, ma`naviy hayotining muhim 
tashkil etuvchi qismidir.
1
Shunday qilib, o`z milliy urf-odatlarimiz va madaniyatimiz, tilimizni 
qadrlagan holda inson chet tillarni o`rganishga harakat qiladi, chunki til o`rganish 
orqali imkoniyatlarimiz kengayadi. 
Hozirgi kunda ta`lim jarayonida interaktiv metodlar, innovatsion 
texnologiyalar, pedagogik texnologiyalarni qo`llashga bo`lgan qiziqish kundan-
kunga ortib bormoqda, bunday bo`lishiga sabablardan biri shu kungacha ta`limda 
o`quvchi talabalarni faqat tayyor bilimlarni egallashga o`rgatilgan bo`lsa, 
zamonaviy texnologiyalarni o`rgatish esa ularni mustaqil fikrlashga kerakli 
masalalarni izlab topishga, tahlil va xulosa qilishga o`rgatadi. O`quvchi bu 
jarayonda boshqaruvchilik, yo`naltiruvchilik vazifasini bajaradi, ta`lim o`quvchi 
talabalarga yo`naltiriladi.
Innovatsiya-inglizcha
“Innovation” yangilik kiritish, yangilik ma`nosini bildiradi. Innovatsion 
texnologiyalar pedagogik jarayon hamda o`quvchi va talaba faoliyatiga yangilik 
kiritish bo`lib uni amalgam oshirishda asosiy interaktiv metodlardan to`liq 
imkoniyati mavjud. Interaktiv metodlar bu talaba bilan talaba, talaba va internet, 
talaba va o`quvchi o`rtasidagi fikrlash demakdir, ya`ni pedagogik ta`sir etish 
usullaridir va ta`lim tizimining asosiy qismi hisoblanadi. Bu metodlarni qo`llashda 

---