Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Мустақиллик 
принципи. 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Конституциясининг 120-моддасига биноан, Ўзбекистон Республикаси 
прокуратура органлари ўз ваколатларини ҳар қандай давлат 
органлари, жамоат бирлашмалари ва мансабдор шахслардан мустақил 
ҳолда, фақат қонунга бўйсуниб амалга оширадилар. 
Прокуратура органларини ташкил этиш ва улар фаолиятининг 
мустақиллиги принципи давлат ва сиёсий аҳамиятга эга, чунки фақат 
изчил унга амал қилганда прокуратура Ўзбекистон Республикаси 
бутун ҳудудида қонун устуворлигини, қонунийликнинг ягоналигини 
таъминлаши, фуқароларнинг ҳуқуқларини, жамият ва давлат 
манфаатларини самарали ҳимоя қилиши мумкин. 
Прокуратура органларининг мустақиллиги принципини амалга 
оширилиши унинг ташкилий тузилиши, прокуратура ходимларининг 
тайинланиш тартиби, прокурорларнинг белгиланган бўйсуниш ва 
ҳисоб бериш тизими билан таъминланади. Шунингдек, мазкур 
принципга амал қилинишининг кафолати бўлиб қонуний тартибда 
прокуратура органлари фаолиятига аралашишга йўл қўймаслик 
белгиланганлиги; прокурорнинг ғайриқонуний қарор қабул қилишига 
эришиш мақсадида унга қандай шаклда бўлмасин бирон-бир таъсир 
кўрсатиш ёки фаолиятини амалга оширишига тўсқинлик қилиш, 

---

88 
унинг дахлсизлигига тажовуз қилиш, шунингдек, прокурор ёки 
терговчининг рухсатисиз текширишлар ва дастлабки тергов 
маълумотларини 
ошкор 
этиш, 
прокурорнинг 
талабларини 
бажармаслик белгиланган тартибда жавобгарликка сабаб бўлиши 
хизмат қилади. 
Бундан ташқари, кўриб чиқилаётган принципнинг кафолати 
бўлиб прокурорнинг сиёсий мустақиллиги саналади: прокуратура 
органларининг ходимлари ўз ваколатлари даврида сиёсий 
партияларга аъзоликни тўхтатиб турадилар. 
Прокуратура органлари ходимлари ҳақ тўланадиган бошқа 
бирон-бир фаолият тури билан шуғулланиши мумкин эмас. Улар 
илмий, ўқитувчилик ва ижодий фаолият билан фақат асосий ишдан 
бўш вақтда шуғулланиши мумкин (“Прокуратура тўғрисида”ги 
Қонуннинг 43-моддаси). Бу чеклов белгиланишига сабаб прокурорлар 
фаолияти қонунийлигини назорат қилиши керак бўлган корхона, 
ташкилот 
ва 
муассасалар 
билан 
меҳнат 
муносабатларига 
киришмаслиги ҳисобланган. Бошқа тарафдан, прокурор ва 
терговчиларнинг 
илмий 
ишлардаги 
иштироки 
ниҳоятда 
рағбатлантирилади, айниқса бўлажак прокурор ва терговчиларни 
тайёрлашдаги ўқув ишларда. Чунки ҳуқуқий назария ва қонунларни 
қўллаш амалиёти бирлаштирилиши ҳуқуқни мухофаза қилувчи 
органлар учун юқори сифатли мутахассисларни тайёрлашга имкон 
беради.