Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Прокурор назорати ҳужжатлари. 
Ўз фаолиятини амалга 
ошириш жараёнида прокурор қонун билан белгиланган шаклда 
расмийлаштириладиган қарорлар қабул қилади.
 
Прокурор назорати ҳужжатлари
– бу 
махсус ҳужжатда белгиланган прокурорнинг 
қарори бўлиб, унинг ёрдамида прокурор 
ҳуқуқий 
воситаларни 
қўллаш 
орқали 
аниқланган 
ҳуқуқбузарликларга 
ўз 
муносабатини билдиради.
Протест. 
Бу қонунга зид ва номувофиқ бўлган норматив ва 
бошқа ҳуқуқий ҳужжатларга, шунингдек, давлат органлари ва 
мансабдор шахслари қарорлари ва ҳаракатларига прокурор 
таъсирининг ёзма юридик ҳужжати ҳисобланади. Ноқонуний ҳуқуқий 
ҳужжат аниқланганда прокурор протест келтириш каби ҳуқуқий 

---

82 
таъсир чорасини қўллайди. Ушбу таъсир чорасининг моддий 
ифодаланиши протест ҳисобланади. Қонунга зид бўлган ҳужжатга 
нисбатан протестни прокурор ана шу ҳужжатни қабул қилган органга 
ёки юқори турувчи органга келтиради. Мансабдор шахснинг 
ноқонуний қарорига нисбатан ҳам худди шундай тартибда протест 
келтирилади. 
Қарор. 
Прокурор мансабдор шахс ёки фуқаро томонидан содир 
этилган қонун бузилишининг хусусиятига 
қараб жиноят иши, 
маъмурий ёки интизомий жавобгарлик тўғрисида иш қўзғатиш
ҳақида қарор чиқаради. Прокурор қонунда назарда тутилган бошқа 
ҳолларда ҳам қарор чиқаради.
Маъмурий ёки интизомий жавобгарлик тўғрисидаги ишни 
қўзғатиш ҳақидаги прокурорнинг қарори келиб тушган кундан 
бошлаб 
ўн беш кун
ичида орган ёки мансабдор шахс томонидан кўриб 
чиқилиши шарт. Уни кўриб чиқиш натижалари ҳақида 
уч кунлик
муддатда прокурорга ёзма равишда маълум қилинади. 
Тақдимнома. 
Бу қонун бузилиш ҳолатларини, бундай қонун 
бузилишининг сабаблари ва имкон берган шарт-шароитларини 
бартараф этиш тўғрисидаги прокурор таъсирининг ҳуқуқий 
ҳужжатидир. Протестдан фарқли равишда тақдимномада биринчи 
ўринга прокурор ҳужжатининг превентив ўрни, ҳуқуқбузарлик 
ҳулқига имкон туғдирадиган сабаб ва шартларни бартараф этиш 
талаби қўйилади. Тақдимнома киритишга асос бўлиб аниқланган 
қонун 
бузилиш 
ҳолатлари 
тўғрисидаги 
умумлаштирилган 
материаллар хизмат қилади. Тақдимномада алоҳида аҳамият 
ҳуқуқбузарликларга қарши курашда бошқарув органлари ва 
мансабдор шахсларнинг фаолиятини фаоллаштириш заруратига 
қаратилади. 
Прокурор қонун бузилиши, унинг келиб чиқиш сабаблари ва 
бунга имконият яратиб бераётган шарт-шароитларни бартараф этиш 
тўғрисидаги тақдимномани қонун бузилишини бартараф этиш 
ваколатларига эга бўлган органга ёки мансабдор шахсга киритади.
Тақдимнома дарҳол кўриб чиқилиши ва кўрилган чора-тадбирлар 
тўғрисида бир ойлик муддат ичида прокурорга ёзма равишда маълум 
қилиниши лозим. 
Тақдимнома коллегиал орган томонидан кўриб чиқиладиган 
ҳолларда мажлис куни ҳақида прокурорга маълум қилинади ва у 
мажлисда иштирок этишга ҳақлидир. 

---

83 
Ариза.
Прокурор фуқаролар, юридик шахслар ва давлатнинг 
ҳуқуқлари ҳамда қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш учун судга 
ариза билан мурожаат қилиш ҳуқуқига эга. Прокурорнинг аризаси 
суд томонидан қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда кўриб 
чиқилади.