1. Yosh fiziologiya va gigiyena fanining ahamiyati?

40. Teri analizatori va uning gigiyenasi? 
Teri analizatori
- teri va baʼzi shilliq qavatlar (ogʻiz va burun 
boʻshligʻi, jinsiy aʼzolar va boshqalar)ga tashqi muhitdan boʻlayotgan 
mexanik, issiqlik, kimyoviy taʼsirotlarni sezib, ularni tahlil hamda 
sintez qiluvchi anatomikfiziologik mexanizmlar majmui. 
Teri organizmni tashqi muhitdan organizmning ichki organlari 
faoliyatiga ham salbiy ta’sir ko’rsatuvchi termik, mexanik, fizikaviy va 
boshqa ta’sirlarni sezadi. Bulardan tashqari issiqlikni boshqarishda va 
moddalar almashinuvida ham qatnashadi. Teri qalin bo’lib, tanada 
o’rtacha 1,6 sm
2
sathga ega. U uch qavatdan ustki epiteliy qavat - 
epidermisdan, o’rta qavat-biriktiruvchi to’qimadan iborat. Asl teri - 
dermisdan va ichki qavat teri osti yog’ klechatkasidan tashkil topgan.
Terining eng ustki epidermis qavatining hujayralari uzluksiz po’st 
tashlab, yangilanib turadi. Bir kecha-kunduzda teri yuzasida 10-15 g 
epidermis hujayralari chiqindisi hosil bo’ladi. Agar odam muntazam 
ravishda yuvinib turmasa, terining ustki qavatidan ajralgan po’st 
chiqindilari ter va yog’ bezlari suyuqligi bilan qo’shilib, teriga yopishib 
qoladi. Terining ustki qismi chiqindi moddalar bilan qoplanib, ter va 
yog’ bezlari suyuqlik chiqaradigan naychalar berkilib qoladi. Buning 
oqibatida terining nafas olish, ayirish, tana harorati doimiyligini 
ta’minlash buziladi. 
 
 
 
 
 

---

41. Tayanch-harakat a’zolarining ahamiyati?
Suyaklar 
,Bog’lamlar,Bo’g’inlar 
- 
harakat 
apparatining 
passiv
qismi.Muskullar - harakat apparatining faol qismi..Harakat a’zolari tizimiga 
suyaklar (skelet), bog’lar, bug’unlar va muskullar kiradi.Suyaklar, bog’lar va 
bug’unlar harakat a’zolarining passiv elementlari hisoblanadi. Harakat 
apparatining faol qismi bo’lib muskullar hisoblanadi.Harakat a’zolari tizimi – 
yaxlitdir; har bir organ va uning qismlari bir-biri bilan uzviy bog’liq holda 
shakllanadi va faoliyat ko’rsatadi.Skelet har bir organni va butun tananing 
tayanchi va himoyachisi bo’lib xizmat qiladi, ko’plab suyaklar esa tana va uning 
qismlari tomonidan bajariladigan murakkab harakatlarning kuchli ko’targichi 
ham hisoblanadi. Muskullar barcha suyakli ko’targichlarning harakatini 
ta’minlaydi. Skelet tananing tuzilish asosini tashkil etadi va jiddiy darajada 
uning o’lchami va shaklini aniqlaydi.