1. Yosh fiziologiya va gigiyena fanining ahamiyati?

 
46. Bolalarda gavda skeleti
?Yangi tug’ilgan bolalarda umurtqa pog’onasi 
to’g’ri, voyaga yetgan odamlardagi kabi uning egilishlari boshlanadi va sekin-
asta rivojlana boshlaydilar. Eng avval bo’yin lordozi yuzaga keladi (old 
tomonga yo’nalgan egiklik tufayli dumboqlik hosil bo’lishi) bu hayotning 6-7 
haftasida ya’ni bola boshini tik ushlab turishini boshlaganda yuz beradi. Olti 
oylik yoshda, qachonki bola o’tira boshlaganda ko’krak kifozi hosil bo’ladi. (ort 
tomonga yo’nalgan do’mboqlik -egiklik). Qachon bola tik turadigan va 
yuradigan bo’lgan vaqtda bel lardozi hosil bo’ladi. Bel lardozi hosil bo’lishi 
bilan og’irlikni tushish markazi orqa tomonga o’zgaradi va bola tik turganida 
uning yiqilishiga qarshilik ko’rsatadi. Bir yoshga kelib umurtqa pog’onasining 
barcha egikliklari mavjud bo’lib bo’ladi. Lekin hosil bo’lgan egikliklar hali juda 
mustahkamlanmagan bo’lganligi sababli va muskulatura bo’shashgan paytga 
yuqoridagilar yo’qoladi.Yetti yoshga yetganda bo’yin va ko’krak egikliklar 
aniq namoyon bo’lsa, bel egikligining fiksatsiyasi keyinroq yuz beradi (12-14 
yil). 
47. Bolalarda qo’l va oyoq skeleti? 
Qo`l
suyaklari ikki qismga: еlka kamari suyaklari va qo`lning erkin 
suyaklariga bo`linadi. qo`lning еlka kamari suyaklariga kurak va o`mrov 
suyaklari kiradi. Erkin suyaklarga еlka, bilak, pancha suyaklari kiradi. Kurak, 
o`mrov, еlka, bilak, tirsak suyaklarining suyakka aylanishi 20 – 25 yoshgacha 
davom etadi. qo`l kaftining suyakka aylanishi 15-16 yoshgacha, barmoqlarning 
suyakka aylanishi 16-20 yoshgacha davom etadi. qo`l sklеtining yoshga qarab 
shakllanishida bolalarni mеhnatga o`rgatishga va jismoniy mashqlar bajarishini 
e'tiborga olish kеrak.
Oyoq
suyaklari ikki guruhga oyoq kamari yoki chanoq va 
oyoqning erkin suyaklariga bo`linadi. Chanoq suyagining yuqori qismi 
kеngaygan bo`lib, katta chanoq dеb ataladi. Pastki qismi toraygan bo`lib, kichik 
chanoq dеb ataladi. Kichik chanoq bo`shlig`ida to`g`ri ichak, siydik pufagi, qon, 
limfa tomirlari va nеrv tolalari, tugunlari hamda jinsiy organlar joylashgan. 
chanoq suyagi yonbosh, quymich va qov suyaklaridan iborat. 3 yoshgacha 
chanoq suyagi jadal o`sadi. 7-8 yoshda qov va quymich suyaklari tutashadi. 
Jinsga bog`liq farqlari 12 yoshda farqlanadi. 20-25 yoshda chanoq suyaklari bir-
biri bilan tutashadi.