Tadqiqotlari

 
4.5- rasm. Marketing tadqiqotlarini taqsimlash 
Marketing tadqiqotlari muammolarini tovar (xizmat)lar iste’molchilari 
bo‘yicha tasniflashda odamlarning yoshi bo‘yicha tovar (xizmat)ni yetkazib berish 
masalasiga ham e’tiborni qaratish lozim. Chunki, bir xil o‘lchamdagi kostyum 
yoshiga qarab turli fasonda, ko‘rinishda tikilishi mumkin. Qaysi rangdaligi ham 
odamlarning yoshiga qarab tanlash lozimligini taqozo qiladi.
Shunday qilib,
 
marketing tadqiqotlari muammolarini tovar (xizmat)lar 
iste’molchilari bo‘yicha tasniflash ham ko‘rsatdiki, ushbu guruhning o‘zida ham juda 
katta muammolar mavjud ekan. Shu tufayli ushbu masalada to‘g‘ri xulosalarni 
chiqarish, to‘plangan axborotlarni tizimga keltirish uchun matematik, statistik va 
iqtisodiy tahlil usullaridan keng foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
 
Marketing tadqiqotlari muammosini aniqlash (problem definition) marketing 
tadqiqotlari muammosining umumiy va uning alohida qismlari bo‘yicha aniqlashdan 
iborat. 4.5 – rasmda ushbu jarayonni olib borish chizmasi keltirilgan bo‘lib, unda 
muammoni aniqlash vazifasini bajarish uchun qaror qabul qilayotgan shaxslar, 
tarmoq va boshqa ekspertlar bilan suhbat o‘tkazish, ikkilamchi ma’lumotlarni tahlil 
etish, ma’lum sifatli tadqiqotlar o‘tkazishdan iboratligi berilgan.
Marketing tadqiqotlari 
Muammoni aniqlash uchun 
tadqiqotlat
Muammoni yechimini 
topish muammolar 
• 
Bozor salohiyatini tadqiq etish 
• 
Bozorning ulushini tadqiq etish 
• 
Nufuzli (imidj) tadqiq etish 
• 
Bozor tavsiflarini tadqiq etish 
• 
Sotuvlarni tadqiq etish 
• 
Prognozli tadqiqot 
• 
Ishbilarmonlik tendensiyalarini tadqiq 
etish 
• 
Segmentatsiya uchun 
tadqiqot 
• 
Tovarni tadqiq etish 
• 
Narxni tadqiq etish 
• 
Siljishni tadqiq etish 
• 
Taqsimotni tadqiq etish 

---

96 
Oldin eslatib o‘tkanimizdek, marketolog boshqaruv qarorini qabul qilish va 
qanday maqsad ko‘zlayotganini aniq bilishi kerak bo‘lsa, menejerlar tomonidan 
marketing tadqiqotlarini har bir elementidan kutilayotgan natija qiziqtiradi. 
Bu vazifani bajarish uchun, marketolog tomonidan tashqi muhit omillarini
tahlil qilgan holda, muammoni paydo bo‘lish holatlari yoritiladi. Boshqacha qilib 
aytganda, marketolog tomonidan har bir omilning ta’sirini ko‘ra bilishi orqali 
boshqaruv qarorini qanday qabul qilinishi yondashuvi ishlab chiqiladi. 
Buning uchun qaror qabul qiluvchi boshqa shaxslar bilan vazifalarni 
muhokama qilinishi, tarmoq ekspertlaridan interv’yu olinishi hamda ikkilamchi 
ma’lumotlarni tahlil qilishi zarurdir