Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

Масканда ёнғиннинг ривожланиш хусусиятлари. 
Ёнғин тарқалишида 
(пахта, линт) ўсимлик толалари катта хавф туғдиради. Титилган ҳолатда улар 
очиқ аланга кўринишида тез ёнади. Исканжаланиб зичланган пахта толаси 
секин ёнади, агар ёнғин ичига ўтиб кетса, ташқи ҳаводан умуман узилиб 

---

154 
қолса ҳам бир неча кеча-кундуз ёниши давом этади. Содир бўлган ёнғин 
бутун цех бўйлаб тез тарқалади. Бунга конструкциялар ва дастгоҳлар устида 
ўтириб қолган жуда кўп миқдордаги ишлаб чиқариш чанглари, пахта ва линт 
чиқиндиларининг ҳаво алмаштирувчи ва пневмотранспорт қурилмалари 
ўтган девор ҳамда томлардаги технолoгик дарчаларнинг кўплиги асосий 
сабаб бўлади, ёнғин ёнувчи йўллардан бир хонадан бошқасига ўтиб жуда тез 
тарқалади, ёнмайдиган йўлларда эса уларда тўпланиб қолган чиқинди 
чанглари орқали тез тарқалади. Баъзи ҳолларда ёнғин содир бўлганда 
шамоллатиш қурилмаларида чангларнинг портлаши ва ёнғиннинг катта 
майдонга тарқалиб кетиш ҳолатлари рўй бериши мумкин. Эски қурилган 
биноларда пол, қаватлараро тўсин ва шифтларнинг орасига узоқ вақт 
дастгоҳлардан томиб турган мойлаш материалларининг ёғочга сингиб 
кетганлиги натижасида очиқ олов жуда тез тарқалиб кетиши мумкин. 
Тўқимачилик корхоналарида оловнинг тўғри тарқалиш тезлиги: жумладан, 
толали моддалар, титилган ҳолатда юза бўйлаб 1 дақиқада 7-8 метрни, 
ўтириб қолган чанг бўйлаб 1 дақиқада 12-15 метрни, цех ва омборларда эса
0,5-2 метрни ташкил этади. Тўқимачилик цехларидаги ёнғинларнинг ўзига 
хос томони шундан иборатки, ёнғин содир бўлган вақтдан эътиборан цех 
қуюқ тутун билан қопланиб, ҳарорат кескин кўтарилади. Бу ҳолатлар ишчи 
ва хизматчиларга ёнғинни унинг дастлабки босқичида ўчириб олишни, 
ёнғиндан сақлаш хизмати бўлинмаларининг шахсий таркибига эса ёнғин 
ҳoлaтини aниқлaшнинг сифатли ўтказилишини ва ёнғинни ўчиришни 
қийинлаштиради. Бундан ташқари, бу ҳолатлар одамларни қутқаришни 
қийинлаштириб, баъзан уларнинг ўлимига ҳам олиб келади. 
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаб ўтиш жойизки, юқоридаги Тўқимачилик 
корхоларида тўқимачилик ишларни амалга ошириш даврида ҳодимларнинг 
Ёнғин хавфсизлиги ҳамда меҳнат муҳофазаси чора-тадбирлари сўзсиз 
қўлланилади ва ноҳуш холатлар юзага келмаслиги учун корхона раҳбари ва 
унинг Ёнғин хавфсизлигига жавобгар ҳодим доимий назоратни олиб боради.