K. Z. Homitov iqtisod fanlar doktori, dotsent

Korxona pul oqimining xarakteristikasi
19
 
19
Uzoqov A., Nosirov E., Saidov R., Sultonov M. Investitsiya loyihalarini moliyalashtirish va ularning 
monitoringi: O`quv qo`llanma. T.: Iqtisod-moliya, 2006.
Korxona 
faoliyati 
turi 
Foyda (kirim ) 
Xarajatlar (chiqim) 
Investitsion 
faoliyati 
a)
asosiy vositalarni sotish;
 
b)
nomoddiy aktivlarni sotish;
 
d) uzoq va qisqa muddatli investit-
siyalarni sotish;
 
e) aylanma kapitalining kamayishi 
hisobiga tushumlar. 
a) kapital qo‘yilmalar; 
b) nomoddiy aktivlarni sotib olish; 
d) aylanma kapitalining o‘sishi hisobiga 
xarajatlar; 
e) uzoq va qisqa muddatli investitsiyalarni 
sotib olish. 
Operatsion 
faoliyat 
a) mahsulot (tovar, ish va xizmat) 
larni sotishdan kelib tushgan pul 
mablag‘i; 
b)operatsion faoliyat ning boshqa pul 
tushumlari. 
a) material tovar, ish va xizmatlar uchun 
mol yetkazib beruvchilarga to‘langan pul 
mablag‘lari; 
b)xodimlarga va ular nomidan to‘langan 
pul mablag‘lari; 
d)operatsion faoliyatning boshqa pul 
to‘lovlari. 
Moliyaviy 
faoliyat 
a) 
aksiyalar 
chiqarishdan 
yoki 
xususiy kapital bilan bog‘liq bo‘lgan 
a) xususiy aksiyalar sotib olingandagi 
haqidagi pul to‘lovlari; 

---

69
Investitsiya loyihalarining samaradorligini diskontlash asosida baholash 
usullari har qanday investitsiya loyihasining daromadligini, samaradorligini, 
foydaliligini hamda ularning jalb etuvchanligini aniqlab bera oladi. Lekin ayrim 
hollarda investitsiya loyihalarini baholashda barcha usullarni qo‘llash zaruriyati 
bo‘lmasligi ham mumkin. Bu usullarning qo‘llanilishi tahlil qilinayotgan har bir 
loyihaning o‘ziga xos jihati va xususiyatlarini inobatga olgan holda amalga 
oshirilishi lozim. 
Loyihaning 
jalb 
etuvchanligini 
baholash 
usullari 
uning 
barcha
xususiyatlarini ochib bera olmasa ham, loyihaning haqiqiy samaradorligini 
aniqlashda asosiy xizmat vazifasini o‘taydi. 
Sof joriy qiymat (NPV
) - investitsiyalash obyektidan foydalanish davrida 
oldindan qat’iy belgilangan va o‘zgarmas foiz stavkasida olinadigan daromadlar 
hamda qilinadigan xarajatlarning alohida muayyan davrdagi barcha kirim va 
chiqimlarning diskontlashtirilishi yo‘li bilan olingan hamda ular o‘rtasidagi 
farqni ifodalovchi qiymat. Uning mohiyati shundaki, yillik sof pul oqimi 
miqdori har bir davr uchun loyihani amalga oshirishning boshlang‘ich yiliga 
keltiriladi va u, oqibatda, o‘zini pul miqdorida sof joriy qiymat yoki sof 
diskontlashtirilgan daromad sifatida namoyon etadi. 
Uning hisoblash formulasi quyidagicha: 













n
t
t
t
t
t
I
d
CF
NPV
yoki
I
d
CF
d
CF
d
CF
NPV
1
0
0
2
2
1
1
)
1
(
)
)
1
(
...
)
1
(
)
1
(
(
(
4.2.4)
 
bu yerda, NPV- sof joriy qiymat; 
d
- diskontlash stavkasi; 
I
0
- boshlang‘ich 
investitsiya; 
CF
t
 - t
davr oxirida kelib tushgan pul oqimi.