Sh. M. Narziyev sh. X. Kiikbonov

in son
o rg a n izm ig a
zararli 
ta ’siri. 
Shovqin 
inson 
o rg an izm ig a salbiy ta 's ir etib. turli xil x a sta lik la m in g kelib ch iq ish ig a sabab 
b o 'la d i. S h o vqinning t a ’siri birdan sezilm ay d i, balki v aq t o 'tish i bilan doim iy 
sh o v q in t a ’sirid a ishlash n a tija sid a hosil b o 'la d i, y a ’ni turli xil k o 'n n is h d a g i asab 
v a ruhiy x astalik lam i k e ltin b chiqaradi. A y rim h o llard a asab tizim ig a t a ’sir eish 
orqali v urak, bosh m iy a v a jig a rg a ta ’sir etadi, g ip erto n ik k asallik lam i k e ltin b
chiqarishi m um kin Y uqori ch asto tad ag i sh o v q in ta 's ir id a ish unum dorligi 10-15 %
g a kam ayishi, kish in in g esh itish a ’zosi fao liy atin in g ishdan ch iq ish ig a v a um um iy 
so g 'lig in in g y o m o n la s h g u v ig a o lib keladi.
Inson q u lo g 'i orqali qabul qiladigan m inim al to v u sh bosim i esh itish n in g
boshlanish diapazoni deb v uritiladi v a u 2 ‘ 10'’ P a g a tengdir. Inson q u lo g 'i 
tom onidan qabul q ilinadigan m aksim al to vush bosim i boshlanish d iap az o n id an 10 
mln. m arta k atta b o 'lib , 2 -1 0 “ P a.g a te n g d ir T ov u sh bosim i u sh b u m iqdordan 
osh g ach (2 ’ 10: Pa) bosh aylanishi, q ay d qilish, k o 'n g il aynishi, q u lo q pard asin in g
y irtilish i v a q u lo q d a n qon kelish holatlari r o 'y berishi m um kin.
Sovqinning zararli ta ’sin n i h iso b g a o lg a n h o ld a u q u y id ag ich a tasniflanadi:
96

---

c h asto ta tak ib ig a k o 'ra : past chastotali, o 'r ta chastotali va yuqori 
chastotali
ch asto ta spektri k en g lig ig a qarab: qisqa yo'H i, k en g y o
'111 
sp ek tr x a ra k te rig a k o 'r a
im pulsli; tonal, stabil v a v aq t b o 'y ic h a
o 'z g a ru v c h a n shovqin.