1-mavzu: Birjalarning iqtisodiy mohiyati

6.3. Fyuchers savdosining maqsadlari
Fyuchers savdosining maqsadlarini birja nuqtai nazaridan va butun xo'jalik nuqtai 
nazaridan ko'rb chiqish lozim.
Birja nuqtai nazaridan fyuchers savdosi bu – birja savdosining bozor xo'jaligi 
sharoitlarida, bozor vositachi strukturalari har xil turlarining doimiy raqobat kurashi jarayonidagi 
rivojlanish tabiiy evolyutsiyasi natijasidir. Real tovar bilan savod oldidagi katta ustunlik tufayli 
fyuchers savdosi birjaga bozor iqtisodiyotining shakllanish sharoitlarida kun ko'rish, pul ishlab 
topish va kelgusi rivojlanish uchun kapital jamg'arishga imkon berdi. Boshqacha qilib aytganda, 
fyuchers savdosini rivojlantirgan holda birjalar ko'zlagan maqsad bozor muhitida faoliyat 
ko'rsatish uchun zarur bo'lgan miqdorda daromad olish hisoblanadi.
Bu vazifani birjalar faqat u bozor xo'jaligi rivojlanishining muayyan bosqichlarida uning 
belgilangan ehtiyojlariga javob bergan taqdirdagina amalga oshirishi mumkin bo'lgan.
Bozor xo'jaligi nuqtai nazaridan fyuchers savdosining maqsadi tadbirkorlar keng 
doirasining real tovar bozorida narx o'zgarishlarini sug'urtalash, etakchi xomashyo va yoqilg'i 
tovarlarini bashorat qilish, yakuniy hisobda esa birja savdosidan foyda olishga ehtiyojlarini 
qonndirish hisoblanadi. 
Bozor iqtisodiyotida narxni bashorat qilish imkoniyati ishlab chiqarishning rivojlanish va 
umumlashtirish darajasi yuqoriligidan, uning xalqaro integratsiyasidan ham kelib chiqadi. 
Fyuchers birja savdosi, ko'rsatilgan shart-sharoitlarga asoslangan holda, bunday narxni bashorat 
qilish bozor mexanizmini yaratadi. Tovar hali yaratilmagan (etishtirilmagan, qazib olinmagan), 
uning narxi esa fyuchers shartnomalari oldi-sotdisi orqali mavjud va real hayot bilan yashamoqda, 
atrofdagi ro'y berayotgan barcha jarayonlar ta'siriga uchramoqda.
Real tovar bozorida narx o'zgarishlarini sug'urtalash imkoniyati shunga asoslanadiki, 
fyuchers bozori real tovarlar bozoridan alohida bo'lib olgan. Bu bozorlar qatnashchilar tarkibi, 
savdo o'tkaziladigan joyi, nard dinamikasi va darajasi bilan farqlanadi.