"iqtisodiyot va menejment "

umumiy va maxsus maqsadlar 
xarakterlidir. 
Umumiy 
(strategik) maqsadlar
butun firmaning rivojlanish kontseptsiyasini aks ettiradi. 
Maxsus maqsadlar
esa, umumiy maqsadlar chegarasida firmaning asosiy faoliyat 
turlari bo`yicha tuziladi. 
Tashkilotlar muvaffaqiyati avvaliga osonlikcha talqin etilishi mumkin, lekin 
keyinchalik isbotsiz yoki xato bo`lib qolishi ham mumkin. 
Boshqaruv
–bu tartibsiz ommani samarali maqsadga yo`naltirilgan va unumdor 
guruhga aylantiruvchi maxsus faoliyat ko`rinishi. 
Menejment bozor xo`jalik tizimining rivojlanish qonunlari bilan tartibga solinadi 
va o`zgaradigan bozor sharoitlariga korxonaning ishlab chiqarish-sotish faoliyatining 
moslashishiga qaratiladi. Boshqarishga jarayon sifatida yondashish uni bir tizim deb 
hisoblash kerakligini bildiradi. Unda korxona maqsadlariga erishishga qaratilgan ish, 
bir marotabalik harakat emas, balki boshqarish funktsiyalarini shakllantiradigan 

---

35 
o`zaro bog’liq uzluksiz ish harakatlar seriyasi kabi qaraladi. 
Bular
–rejalashtirish, 
tashkil qilish, motivatsiya, rahbarlik, muvofiqlashtirish, nazorat, kommunikatsiya, 
tadqiqot, baholash, qaror qabul qilish, personalni tanlash, vakillik, kelishuvlar olib 
borish, shartnomalar tuzish. Bularning hammasini korxona rahbari to`liq bajara olishi 
kerak. 
«Funktsiya» -
bu lotincha so`z bo`lib, biror kimsa yoki narsaning ish, faoliyat 
doirasi, vazifasi degan ma`nolarni bildiradi.
1
«Vazifa»
-bu amalga oshirilishi, hal qilinishi lozim bo`lgan masala, erishilishi 
lozim bo`lgan, ko`zda tutilgan maqsad. Yoki biror-bir topshiriq, xizmat, yumush, 
xizmat lavozimi, mansab, amal
2
demakdir. 
«Funktsiya» tushunchasi «vazifa» tushunchasiga nisbatan torroq ma`noga ega. 
Zero, funktsiya faqat o`z faoliyat doirasidagi vazifalarni o`z ichiga oladi. Masalan, 
marketologning ishini bajarish korxona hisobchisining yoki muhandisining vazifasiga 
kirmaydi, chunki u bevosita marketolog faoliyati doirasidagi yumushdir. «Vazifa» 
esa o`z faoliyat doirasidan tashqarida ham bo`lishi mumkin. 
Boshqarish funktsiyasi deganda u yoki bu ob`ektni boshqarishga oid aniq 
vazifalarni hal etishga qaratilgan bir turdagi ishlar majmui tushuniladi. Demak, 
boshqaruv muayyan funktsiyalar orqali amalga oshiriladi. Funktsiyalarni aniqlash, 
ularning mohiyatini ochish va o`rganish boshqaruv jarayonini to`g’ri tashkil
qilishning muhim shartidir. Funktsiyalar faoliyat turlarini, sub`ektning boshqarish 
ob`ektiga aniq ta`sir qilish yo`nalishlarini aks ettiradi.
G’arb menejmentining bugungi zamonaviy boshqarish funktsiyalarini 
tasniflashda, eng avvalo uning quyidagi asosiy (umumiy) funktsiyalariga ustuvorlik 
beriladi: rejalashtirish; tashkil qilish; tartibga solish va muvofiqlashtirish; nazorat; 
motivatsiya.