Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

7-tur: Tribunal /
arbitraj
Havzani boshqarish masalalari bo‘yicha sud 
organi hisoblanadi. Funksional vazifalari: suv 
iste’molchilari va suvdan foydalanuvchilar 
o‘rtasidagi bahsli va munozarali masalalarni 
hal etishdan iborat.

---

54
Salohiddinov A.T., Ashirova O.A.
8-tur: Federatsiya
Federatsiya – turli manfaatdor tomonlar 
vakillarining umumiy pozitsiyalarini mu-
vofiqlashtirish, havzaviy rejalarni ishlab chi
-
qish, ishlarni bajarish va monitoring o‘tkazish, 
axborot almashish va eng yaxshi amaliy tajri
-
balarni keng joriy qilish yo‘lidagi birlashuvi.
Hozirda butun dunyoda 108ga yaqin daryolarning Havzaviy 
tashkilotlari faoliyat yuritmoqdalar, shulardan 68tasi xalqaro 
yoki transchegaraviy tashkilotlar hisoblanadi. Amalda havzaviy 
tashkilotlar tarkibiy xususiyatlari va funksional vazifalari bilan 
bir-birlaridan farq qiladilar. Havzaviy tashkilotlarning eng keng 
tarqalgan turlari – Qo‘mita, Komissiya, Suv xo‘jaligi tashkilotlari 
va Kengashlar hisoblanadi.
Havzaviy tashkilotlarning har bir turi o‘ziga xos xususiyat
-
larga ega bo‘lib, muayyan sharoitlarda qo‘llash uchun maqbul 
bo‘lishi mumkin. Boshqaruvdagi darajasi va vazifasiga qarab 
bir daryo havzasi uchun turli xildagi havzaviy tashkilotlar tuzi
-
lishi mumkin. Quyida dunyoning turli qismlarida faoliyat ko‘rsa
-
tayotgan havzaviy tashkilotlarning bir necha ko‘rinishlarini tah
-
lil qilamiz. 
Havzaviy tashkilotlarning “Havza Kengashlari” turini tashkil 
etishga zamonaviy amaliyotda suv resurslarini adolatli, iqtiso
-
diy jihatdan samarali va ekologik jihatdan barqaror boshqarish 
hamda suv xizmatlarini ko‘rsatishni ta’minlashning maqbul vo
-
sitasi sifatida qabul qilinayotgan suv resurslarini boshqarishga 
integrallashgan holda yondashuv (SRIB)ning muhim tarkibiy 
qismi sifatida qaralmoqda. Mazkur organ suv ob’yektlari masala
-
lari bilan shug‘ullanuvchi – suv va yer resurslarini boshqarish, 
tabiatni muhofaza qilish, ichimlik suvi sifatini ta’minlovchi or
-
ganlarning, turli toifadagi suv iste’molchilarining va jamoat 
tashkilotlarining harakatlarini muvofiqlashtirish uchun zarur 

---

55
SUV RESURSLARINI HAVZAVIY REJALASHTIRISH VA BOSHQARISH
ijtimoiy asosni ta’minlaydi. Biroq xorijiy mamlakatlardagi havza
-
viy kengashlarning haqiqiy va huquqiy maqomlari har bir mam-
lakatda sezilarli darajada farq qilishini ko‘rish mumkin.
Mohiyati bo‘yicha havzaviy kengashlar suv fondini muhofaza 
qilish va ulardan foydalanish masalalari bo‘yicha ixtisoslashgan 
organ hisoblanadi. Nazariy jihatdan havzaviy kengashlar maz
-
kur sohadagi har qanday dolzarb masalalarni ko‘rishlari mum
-
kin. Biroq amalda ularning vakolatiga kiruvchi masalalar ko‘lami 
havzaviy kengash maqomini belgilovchi hujjatlar bilan chega
-
ralanadi. Eng avvalo bu muayyan havzaviy kengashning Nizomi 
va boshqa ichki hujjatlariga tegishlidir. Shu bilan birga, ta’kid
-
lash lozimki, mazkur organning faoliyat doiralari tegishli havza
-
viy kelishuvlar bilan shakllantirib berilishi mumkin. Aksariyat 
hollarda havzaviy kengashlar havzaviy kelishuvlarning amalga 
oshirilishini ta’minlovchi organ rolini o‘ynaydilar.