Ўзбекистоп Республикасида хизмат кўрсатган фан арбоби

' ИЛКаримов. Миляий истиқлол мафкураси - халқ эьтиқоди ва буюк кела­
жакка ишончдир. Ўзбекистон, 2 0 0 0 ,14-15-бетлар.

---

ят ҳуқуқи Махсус қисми бўйича дарсликни тайёрлащда Ўзбекистон 
Республикасининг Конституцияси ва Ўзбекистон Республикасининг 
амалдаги Жиноят кодекси асосий манба сифатщи олинди.
Собиқ Советлар тузуми даврида ҳам жиноят ҳуҳуқининг Уму­
мий қисми (1969 йилда) ва Махсус қисми бўйича дарсликлар 
(1965, 1985 йилларда) нашр қилинган эди. Лекин у дарсликлар 
собиқ Совет давлати қонунлари асосида ёзилган бўлиб, ҳозирги 
давр талабига мутлақо жавоб бермайди.
Ушбу тайёрланаётган дарслик эса Ўзбекистон Республикаси­
нинг амалдаги Жиноят кодекси асосида жиноят ҳуқуқининг кўп 
йиллик тажрибасидан фойдаланган ҳолда, шунингдек Ўзбекистонда 
таълим тизимини ислоҳ қилишни амалга ошириш вазифаларидан 
келиб чиқиб ёзилди.
Ушбу дарслик юридик олий ўқув юртларининг «бакалавр» ти­
зимида ўқиётган талабалар учун дарслик сифатида тайёрланган бўлса- 
да, ундан ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг ходимлари, 
магистратура тизимида таълим олаётганлар, аспирантлар, юридик 
коллежларнинг талабалари ва. жиноят ҳуқуқи билан қизиқувчи 
дар кандай шахслар ҳам фойдаланишлари мумкин.

---

Ж И Н О Я Т Ҳ У Қ У Қ И МАХСУС қ и с м и
ТУШ УН ЧА СИ , ВАЗИФАСИ, П РЕД М ЕТИ
ВА ТИ ЗИ М И
Жиноят ҳуқуқи ҳуқуқ тизимининг (Конституция, фуқаролик, 
маъмурий ва бошкэ ҳуқуқ нормалари билан бир қаторда) алоҳида 
бир тармощдир.
Ўзбекистон Республикасининг амалдаги жиноят қонунида жи- 
ноий жавобгарлиюса тортиш ҳамда содир этилган ижгимоий хавф- 
ли қилмиш учун қонун нормалари доирасида жазо тайинлаш на­
зарда тутилган, унинг ўзига хос хусусиятларини ифодаловчи, 
ҳуқуқ тизимининг мустақил тармоғи эканлигини белгиловчи ва 
ҳуқуқнинг бошқа турларидан ажратиб турувчи узига хос тамо- 
йилларга эгадир.
Бу тамойиллар жиноятчиликка қарши курашда давлат сиёсати­
ни, фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларини 
амалга оширишга хизмат қилади. Шунинг учун ҳам мустақил дав- 
латимизнингҳар бир фуқароси амалдаги қонунларни қўллаб-қув- 
ватлайди, қонун бузувчиларга қарши кескин кураш олиб боради.
Жиноят ҳуқуқи ана шундай қонун бузувчиларга қарши кураш 
олиб бориш, уларни ахлоқан тузатиш, қайта тарбия қилиш, турли 
жиноятларнинг олдини олиш чораларини кўради.
«Адолат гояси, — деб ёзади И.А.Каримов, — жамият ҳаётининг 
ҳар бир соҳасини қамраб олиши зарур. Қонунчиликнинг ҳар бир 
соҳаси шаклланиши — давлат ва фуқаро муносабати, меҳнат ва уй- 
жой, нафақа ва солиқ, табиатни муҳофаза этиш ва жиноий жа­
вобгарлик ушбу гоя билан бошланиб, ушбу гоя билан тугаллани- 
ши керак»1.
Жиноят ҳуқуқи Умумий ва Махсус қисмлардан иборат бўлиб, 
Умумий қисмда умумий қоидалар, жиноят ва жазо тушунчаси, 
жиноий жавобгарлик ва жазодан озод қилиш, қилмишнинг жино- 
ийлигини истисно қилувчи ҳолатлар, судланганлик ҳолатлари каби 
нормалар ўз аксини топган бўлса, Махсус қисмда алоҳида турдаги 
жиноятлар ва бу жиноягларга нисбатан тайинланадиган жазо чора-