Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar:
1. O‘zbek tilida otga xos xususiyatlar qaysilar?
2. Ingliz tilida otga xos xususiyatlarni izohlang.
3. O‘zbek va ingliz tillaridagi ot turkumiga xos o‘xshashliklarni sanang.
4. O‘zbek va ingliz tillaridagi ot turkumiga xos tafovutlarni ayting.
Mavzuga oid adabiyotlar:
1.Амирова Т. А., Ольховиков Б. А., Рождественский Ю. В. Очерки по
истории лингвистики. –Москва, 1975.
2.Аракин В. Д. Сравнительная типология английского и русского языков.–
Ленинград, 1979.
3.Буранов Д. Ж. Сравнительная типология английского и тюркских
языков.– Москва, 1983.
4.Бўронов Д. Ж. Инглиз ва ўзбек тиллари қиёсий грамматикаси.– Т., 1973.
5.Городецкий Б. Ю. O проблеме семантической типологии. –Москва, 1969.
6.Кацнельсон С. Д. Типология языка и речевое мышление. –Ленинград, 1972.
7.Лингвистическая типология и восточные языки.–Москва, 1965 .
8.Морфологическая типология и проблема классификации языков . –М-Л.,
1965.
9.Семереньи О. Введение в сравнительное языкознание. Перевод с нем.–М.,
1980.
10.Сравнительно-историческое
изучение
языков
разных
семей.
Современное состояние и проблемы.– М., 1981.
11.Фортунатов Ф. Ф. Сравнительная морфология. –Москва, 1965.
12.Alimova M., Yuldasheva D. Ingliz va o‘zbek tillarining qiyosiy morfologiyasi.–
Buxoro: Universitet, 2006.–116 b.
6.INGLIZ
VA
O’ZBEK
TILLARIDAGI
SONLARGA
XOS
BA’ZI
O’XSHASHLIKLAR VA TAFOVUTLAR
Predmetning son-sanog‘ini ,tartibini, sonning nomini bildirgan mustaqil
so‘zlar turkumi s o n deyiladi. Sonlar aniq miqdorni ifodalashi bilan noaniq
miqdor bildiruvchi mo‘l, ko‘p, ancha, oz, bir oz kabi so‘zlar- dan ajralib
turadi. Sonlar so‘z birikmasi yoki gap tarkibida, ko‘pincha, otga bog‘lanib ,
uning sanog‘i, miqdorini (uchta qalam, ikki student, o‘nta kitob kabi),
miqdorga bog‘liq tartibini, darajasini ( to‘rtinchi bosqich, yettinchi xona
kabi), otga bog‘lanmaganda esa miqdor tushunchasining nomini ( Soat yetti
bo‘lyapti; Ikki o‘n besh – bir o‘ttiz kabi ) anglatadi. Sonlar harflar bilan (
to‘qqiz, besh, qirq ), arab raqamlari bilan ( 9, 5, 40, 7 ), rim raqamlari bilan (
X, І, XX ) ham yoziladi.
O‘zbek tilida sonlar quyidagi xususiyatlarga ega:
a) sonlar boshqa so‘z turkumlaridan yasalmaydi, ya’ni son so‘z turkumi
maxsus yasalish sistemasiga ega emas;
b) sonning ma’noviy guruhlari maxsus lug‘aviy shakl affikslari bilan yasaladi:
oltita, sakkizinchi…
d) sonlarda ham sifatlardagi kabi ma’no torayishi mavjud: Yigirma besh
beshga kasrsiz bo‘linadi.
e) sonlar hisob so‘zlar ( numerativlar ) bilan birga ishlatiladi: uch dona, ikki
piyola, bir hovuch, o‘n to‘rt yashar va hokazolar.
O‘zbek tilida ham, ingliz tilida ham sonlar gap tarkibida quyidagi
vazifalarda keladi:
1.Gapda ega vazifasida: o‘zbek tilida: Ikkovi yo‘l bo‘yi gaplashib kelishdi; ingliz
tilida: Three were absent from the lesson.
Do'stlaringiz bilan baham: |