Усмонхон алимов

ٍمِل ْسُم ِّلُك ىَلَع ٌة َضيِرَف َمْلِعْلا َبَلَط َّنِاَف ِني ِّصلاِب ْوَلَو َمْلِعْلا اوُبُلْطُا
Яъни: «Илм Хитойда бўлса ҳам, уни излаб топиб, эгал 
­
лангиз. Зеро, илмни талаб қилиш ҳар бир мусулмонга 
фарздир», деганлар.
Имом Бухорий ва Муслимнинг (Аллоҳ бу икки улуғ 
имомдан рози бўлсин) «Саҳиҳ»ларида қуйидаги ҳадис 
Муовия ибн Суфёндан (розияллоҳу анҳу) ривоят этил ган 
бўлиб, унда Муовия айтадилар: «Мен Расулул лоҳ нинг 
(соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ кимга яхшилик
­
ни ирода этса, уни дин ишида фақиҳ (теран англовчи) 
қилиб қўяди”, деганларини эшитдим».
Абу Умомадан (розияллоҳу анҳу) ривоят этилади. У 
зот айтадилар: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва сал
­
лам) ҳузурларида бири обид ва бири олим бўлган икки 
киши зикр этилди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алай­
ҳи ва саллам): «Олим кишининг обидга нисбатан фаз
­
ли менинг ораларингиздаги энг қуйи даража вакилига 
нис батан фазлим кабидир», деб марҳамат этдилар. Сўнг 
яна у зот (алайҳиссалом): «Дарҳақиқат, Аллоҳ, Унинг ма­
лоикалари, осмон ва ер аҳллари, ҳатто инидаги чумо ли 
ва ниҳоят, денгиздаги кит ҳам одамларга яхшилик ўр­
гатувчи пайғамбарлар меросхўри бўлган олимларни дуо 
қилишади», дедилар».
Шунингдек, илм ҳақида Аваз Ўтар бундай деган:
Ҳар муроду мақсадингга етмоқ истарсан мурод,
Кўз очиб бедор бўл, даркор илм, даркор илм.
Илм фарзи айн ва фарзи кифояга бўлинади. Фар
­
зи айн – ҳар бир киши ўрганиши шарт бўлган илмлар. 
Фарзи кифоя – бир гуруҳ кишиларнинг ўрганиши билан 
бошқалардан соқит бўладиган илмлар. Инсоннинг дунё 
ҳаётидаги ишларини бажаришда керак бўладиган барча 
илмлар фарзи кифоядир. Масалан, тиб илмини олайлик. 
Бу илм инсон жисмининг соғ­саломат бўлишида зарур 
саналади. Яна ҳисоб илми ҳам худди шу каби, мерос ва 
www.muslim.uz

---