Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

441
ХОТИМА
Азиз ота­оналар! Зиммангизда нақадар оғир масъу
­
лият турганини ҳис қиляпсизми? Бу ишда йўл қўйилган 
биргина хато қанчалар ёмон оқибатларга олиб келиши­
ни унутманг. Тарбиянинг яхши­ёмонлиги, назора тингиз 
қатъий ёки сустлиги, фарзандингизнинг имони, ақ ли, ил
­
мий салоҳияти, хулқ савияси жамиятдаги ўрнига нечоғли 
ижобий ёки салбий таъсир кўрсатишини англадингиз
­
ми? Шу чоққача бу йўлда бажарган ишларингизнинг 
салмоғини бошдан дўппини олиб қўйиб, мулоҳаза қилиб 
кўрдингизми? Ҳақиқий ота­она бўла олиш вазифасини 
қай даражада бажараётганингиз ҳақида ўзингизга савол 
бериб, қониқиш ҳосил қилдингизми ёки йўқми?
Агар бу саволларга қониқарли жавобингиз бўлмаса, 
демак, сиз ўз масъулиятингизга етарли ёндаша олмаяп
­
сиз. Изланишда, топишда давом этинг. Агар муаммолар 
чангалига тушмасдан, саволларга ижобий жавоб топ
­
ган бўлсангиз, демак, тўғри йўлдасиз ва бу йўлда янада 
мустаҳкам бўлинг! 
Бу ўта мураккаб вазифани уддалаб, ёқимли ва тот­
ли ҳиссини туйиб, ҳузурини кўраётган бахтли ота­она­
лар бунга қандай эришди экан? Бу қадар залворли ишни 
эплаган муҳтарам ота­оналар бу жараёнда асосий эъти
­
борларини нималарга қаратдилар? 
Бу сингари саволлар, олдиларида фарзанд тарбия си­
дек нозик, жиддий, масъулияти, улкан вазифа турган 
ҳар бир ота­онани ўйга толдириши табиий, албатта. Қу­
йидаги икки нарсага эътибор қаратилса, бу машақ қатли 
йўлни босиб ўтиш енгилроқ кечади:
1. Аввало, ҳар бир ота­она юқорида баён қилинган 
тарбия ва одобларни фарзанди қалбига тўғри, самимий, 
секинлик билан, босим ўтказмасдан сингдириб бориши 
ҳамда тарбиянинг ҳар бир жабҳаси болаларга қай дара
­
жада таъсир этаётганини кузатиб бориши керак. Фар
­
зандларининг ақлий ва хулқий жиҳатидан доим хабар
­
www.muslim.uz

---

442
Оилада фарзанд тарбияси
дор бўлиб, ўз вазифасини нечоғли бажараётганини ҳам 
холис баҳолаб борсин.
2. Яна бир эътиборли жиҳат, фарзанднинг бўш вақ­
тидан унумли фойдаланиш. Фарзанд бўш пайтида унга 
ўзига хос вазифа белгилаб қўйиш мақсадга мувофиқ. Ана 
шунда ота­она уйда бўлса­бўлмаса ҳам, бола ўз зиммаси
­
даги вазифалар билан банд бўлади.
Агар ота­она фарзанд бўш вақтида у билан бирга 
шуғулланишга вақт ажрата олсалар, нур устига нур. Бу 
вазият фарзандга доимо бир хил эмас, балки турли маш­
ғулотларни бажариш имконини беради. Бир хил ишга 
машғул бўлиш фарзандни зериктириб, рағбатини сўн­
дириб боради. Ота­она кўмагида фарзанд ёшига доир 
қўшимча китоб ва газеталар ўқийди, қизиқарли ма сала­
ларни муҳокама қилади, ибратли ривоят ва воқе алар 
эшитади ва ўзини қизиқтирган саволларга жавоб олади. 
Табиий, буларнинг барчаси мактабда олаётган билимла
­
рини мустаҳкамлайди, онгини ўстиради, фик рининг те
­
ран, тўғри йўлда дадил ва бардавом бўли шини таъмин
­
лайди. Натижада, фарзанд солиҳ, доно ва фозил бўлиб, 
фақат ўзини эмас, балки кўпчилик манфаатини ҳам кўз­
лайдиган, халқпарвар инсон бўлиб етишади. 
Афсуски, айрим ота­оналар ўз дилбандларининг ке
­
лажакда ана шундай комил инсон бўлиб вояга етишини 
ҳатто ўйлаб ҳам кўришмайди. Улар вақтларини маишат
­
бозлик, ўткинчи ҳой­ҳавасларга сарф қилишни маъқул 
кўришади. Фарзанд ҳам ота­онасининг йўлидан изма­из 
келиши эса ҳатто хаёлига келмайди. Бундай бефарқ ота­
оналар нафақат ўзига, балки ўғил­қизи, келажак авлоди
­
га ҳам зулм қилган бўлади.
Ота­онанинг ҳолати шу бўлса, бошқа ким ҳам унинг 
фарзандини имон ва эътиқодда собитқадам қилиб тар
­
биялайди? Ахир ким уларга яхши хулқ, гўзал одоб, 
иззат­ҳурматни ўргатади? Ким ҳам уларни соғлом ва 
дов юрак қилиб ўстирарди? Яна ким уларнинг қалбида 
илм­маърифатга рағбат уйғотиб, диёнатли қилиб вояга 
www.muslim.uz

---