Усмонхон алимов

284
Оилада фарзанд тарбияси
3. Умумижтимоий одобларни ўргатиш.
4. Назорат ва ижтимоий танқид.
1. Фазилатли қалбни тарбиялаш. 
Ислом яхши тар­
бия қоидаларини катта­кичик, эр как­аёл, ёш ва кек­
са одамлар қалбида ҳаё, одоб ва эз гулик қоидаларига 
кўра қоим қилди. Исломий шахсият шу хислатлар би
­
лан мукаммал ва тўлиқ бўлади. Эзгу фазилатли қалбни 
тарбиялашга доир Исломнинг бе ба ҳо кўрсатма ва тўғри 
йўриқлари бор. Улар ижтимоий тарбияни етук ва мукам
­
мал қилади. Натижада жамият ўзаро ҳамкорлик, ишонч­
ли бир дамлик, юксак одоб ва ўзаро муҳаббатга асослан
­
ган ҳолда тараққий топади. Бу йўриқлардан энг олдин­
дагиси бола қалбида тақво уйғотишдир.
Тақво
Тақво Аллоҳдан ва азобидан қўрқиш, кечири шини ва 
савобини умид қилишдир. У нафсни назорат қилиш би
­
лан ҳосил бўладиган имон шуурининг табиий сама раси 
ва муқаррар натижасидир. Уламолар унга қуйи дагича 
таъриф берадилар:
“Тақво Аллоҳ қайтарган ишга яқин йўламаслик ва бу
­
юрган ишидан оғмасликдир”. Бошқа баъзи уламолар 
қуйидагича таърифлайди:
“Яхши амаллар ила Аллоҳ ғазабидан сақланиш ва 
Аллоҳдан яширин ва ошкор қўрқиш”. Қуръони карим кўп 
оятларда тақво фазилатига буюради ва унга қизиқти­
ришга аҳамият беради. Шунинг учун саҳо ба лар ва салаф 
олимлар тақвога катта эътибор беришган, уни топганлар, 
унга интилганлар ва у ҳақда сў ра ганлар.
Убай ибн Каъб Умар ибн Хаттобдан (розияллоҳу анҳу) 
тақво ҳақида сўради. У киши: “Тиконли йўлда юрган
­
мисан?” дедилар. Убай: “Ҳа, юрганман”, деди. Умар ибн 
Хаттоб: “Қандай юргансан?” деб сўрадилар. У: “Кийи
­
мимни шимардим ва тиришдим”, деди. У киши: “Мана 
шу тақво”, дедилар.
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

285
Тақво мўмин қалбига Аллоҳдан қўрқиш ва Унинг на
­
зоратида эканини англаш ҳиссини тўлдиради. У бар ча 
ижтимоий одоблар манбаи, гуноҳлар ва муфсид лар дан 
сақловчи ягона йўлдир. Шунингдек, у жамиятни бут қи­
лувчи омилдир. Расулуллоҳ (сол лаллоҳу алайҳи ва сал
­
лам): “Тақво мана бу ерда”, деб уч бор кўкракни кўр­
сат ганлар. Бундан эса ижтимоий тарбияда қалб катта 
аҳамиятга эга экани англашилади.