16- mavzu. Qadimgi dunyo iqtisodiy g‘oyalari Qadimgi sharqdagi iqtisodiy g‘oyalar. Qadimgi Hindistondagi iqtisodiy



Download 390,34 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/4
Sana10.07.2022
Hajmi390,34 Kb.
#769469
  1   2   3   4
Bog'liq
16-мавзу



16-
mavzu. Qadimgi dunyo iqtisodiy g‘oyalari 
 
1. Qadimgi sharqdagi iqtisodiy 
g‘oyalar. 
2. Qadimgi Hindistondagi iqtisodiy 
g‘oyalar 
3. 
«Avesto»dagi iqtisodiy g‘oyalar 
4. Konfutsiy ta
’limoti 
1. Qadimgi sharqdagi iqtisodiy 
g‘oyalar
Iqtisodiy fan manbalarini avvalo jahon sivilizatsiyasining beshigi b
o‘lgan qadimgi 
Sharqdan izlamoq mantiqan t
o‘g‘ridir.
Iqtisodiy 
g‘oyalarning shakllanishi insoniyatning paydo bo‘lishi bilan boshlangan. 
Ammo hozirgi paytda q
o‘lyozmalarda aks ettirilgan g‘oyalargina tahlil qilingan. Shu sababli 
iqtisodiy ta
’limotlar tarixi quldorlik jamiyati, aniqrog‘i, xususiy mulk paydo bo‘lishi bilan 
boshlanadi, deyish 
o‘rinlidir.
Dastlab 
quldorlik 
jamiyati 
Sharqda 
sinfiy 
ajralish 
boshlangan 
joylarda, 
Mesopotamiya (Tigr va Efrat daryolari orali
g‘ida) va Misrda eramizdan avvalgi IV ming 
yillikda yuzaga keladi. Bunga asosiy sabab shuki, bu yerda texnologik inqilob r
o‘y berdi, 
metall qurollar ishlatila boshlandi, qishloq x
o‘jaligida intensiv, ko‘p hollarda sug‘orma 
dehqonchilikka 
o‘tildi, shu asosda nisbatan turg‘un qo‘shimcha mahsulot olish imkoni 
tu
g‘ilgan. Oqibatda jamiyatda mehnat taqsimotini rivojlantirishga, ko‘pgina hunarmandchilik 
sohalarining ajralib chiqishiga, sinfiy tabaqalanishga turtki b
o‘ldi.
Bu davrda q
o‘shimcha mahsulot olishning asosiy usuli jamoaga birlashgan 
dehqonlarni ekspluatatsiya qilish y
o‘li bilan renta - soliq olish (Osiyoda) bo‘lsa, qullarni 
beayov ishlatish bilan ham (Yevropada) katta boylik orttirilgan. Sharqda davlatning 
iqtisodiyotga aralashuv darajasiga qarab, ayrim 
«erkin» aholining ahvoli qullarnikidan 
deyarli farq qilmagan (umuman, Sharq mamlakatlarida qulchilik masalasi hali uzil-kesil hal 
etilgan emas). Akademik V.V.Struve uni tan oladi. Lekin k
o‘pgina olimlarning fikricha, 
Sharqda quldorlik klassik shaklda rivoj topmagan, patriarxal, ya
’ni uy xo‘jaligida ustun 
b
o‘lgan.
Sharq, jumladan Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi x
o‘jalik faoliyatida nisbatan erkin 
odamlar ishtirok etgan. Masalan, dehqonchilik, hunarmandchilik, qurilish sohasida qullar 
mehnatidan foydalanilmagan. Antik dunyo (G
’arbiy yevropa)dagi ayrim mintaqalarda 
xalqaro savdoni olib borish bilan bo
g‘liq ravishda tovar-pul munosabatlari ham anchagina 
rivojlangan (masalan, Gretsiyaning ayrim shaharlari). Shu asosda qulchilikka asoslangan 
xususiy mulkchilik rivoj topdi. O
’z mahsulotini sotishga mo‘ljallab ishlab chiqargan qulchilik 
x
o‘jaliklari ekspluatatsiyani kuchaytirishni talab etgan. Oqibatda klassik yoki antik qulchilik 
yuzaga keldi (Gretsiya va Italiya).
Bizgacha yetib kelgan eng qadimgi q
o‘lyozmada (Qadimgi Misr, eramizdan avvalgi 
XXII asr) noib va aholi 
o‘rtasidagi munosabatlar to‘g‘risida fikr yuritiladi. Bu davrda sinfiy 
ajralish t
o‘la shakllanmagan bo‘lib, boshqaruv ishiga ishbilarmonlarni taklif etish (yuqori 
tabaqali yoki oddiy aholidan b
o‘lishidan qat’iy nazar) kerak deyilgan.

Download 390,34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish