A niqlik param etrlari va e ta lo n m anbalarning a so siy X a to lik la r I

K o 'z
K o ‘z
H a v o
S u v
Y aqin
jo y l a s h u v
S in ish
H a q iq iy
jo y l a s h u v
2 .9 -r u sm .
Yorug‘likning sinishi
54
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Sinish hodisasini prizmada ham ko‘rlsh m um kin (2.10-rasm).
Sinish
• Qizil
* To ‘q qizil
‘ Sariq
> Yashil
k- Havorang
k Binafsharang
2.10-rasm. Prizmada yorug'likning sinishi
Prizm aga oq yorug‘lik tushirilganda, prizm a bu yorug‘likni 
sindiradi va kamalakning turli ranglariga ajraladi. Qizil rang eng 
kuchh og‘adi va kichik tarqalish tezligiga ega. Sinish prizm a kirishida 
bo‘lganidek, chiqishida ham hosil bo ‘ladi [
2
].
Optik toladan signallarning uzatilishida ham yuqorida ko'rib 
chiqilgan sinish hodisasi ro ‘y beradi. Bu quyida batafsil tushin- 
tirilgan.
Yorug‘lik nuri sindirish ko'rsatkichi katta m uhitdan sindirish 
ko‘rsatkichi kichik m uhitga o ‘tganda, ikki m uhit chegarasida nur
2.11-rasm da tasvirlangandek perpendikulyardan og‘adi. Tushish 
burchagi 
0
, kichik b o ‘lganda (
2
.
1 1
-a rasm), singan nu r to ‘liq qobiqqa 
o ‘tib ketadi.
Tushish burchagini oshirgan sari sinish burchagi 0
2
900 ga 
intiladi. Sinish burchagi 0
2
=9OO ga teng bo ‘lgan holdagi tushish 
burchagi - kritik burchak 0kr deyiladi. Yorug‘lik nuri kritik burchak 
0
kr ostida tushganda, singan n u r ikki m uhit chegarasi b o ‘ylab 
tarqaladi (2.11-b rasm). Yorug‘lik nuri kritik burchakdan katta 
burchak ostida tushganda, nur ikkinchi muhitga o ‘tm asdan, ikki