1 .9 .4 . A niqlik param etrlari va e ta lo n m anbalarning
a so siy x a to lik la r i
Etalon manbalar etalon sinxrosignallarning quyidagi majmuasini
ta ’minlaydi:
— 2048 kHz — XEIning G .703/13 [10] tavsiyalariga mos hol-
da interfeysli va maskali sinxron chastota, ATS, PRI (PD H ) va
SRI (SDH) TOATlarining sinxronizatsiyasi uchun qoilaniladi;
— 2048 kbit/s — XEIning G .703/9 [10] tavsiyalariga mos
holda interfeysli va maskali sinxron oqimlarning signali yoki PRI
(PD H ), SRI (SDH) TOATlarini va multipleksorlash qurilmalarini
sinxronizatsiyalash
uchun qoilaniladigan, retayming funksiyasini
ishlatish bilan E1 kirish signalidan olinadigan signal;
—
8
; 64 kHz (yoki to ‘plamli 8/64 kHz) sinxron chastotalar,
ular PR I (P D H ) asosiy raqam li kanallari (ARK)ning sinxro-
nizatsiyasi uchun qo'llanilishi mumkin;
— qo'shim cha sinxron chastotalar: 1; 5 va 10 M Hz, turli raqamli
qurilmalarning sinxronizatsiyasi uchun qo‘llaniladi.
Etalon manbalar quyidagi aniqlik parametrlari va xatoliklar bilan
xarakterlanadi, ular manbalarning sertifikatsiyasi natijasida, TTS
tarm og‘ini ekspluatatsiyaga tushirishda va kelgusi nazoratlarda
tekshirilishi kerak:
— sinxrosignal chastotasini saqlash
aniqligi yoki chastotaning
maksimal nisbiy nostabilligi — bu param etr BEG va BEM uchun
m e’yorIashtiriladi (bir haftadan kam kuzatish vaqtida 10'“ dan
oshmasligi kerak);
— chastotaning maksimal sutkalik og'ishi — bu parametr IEG ,
M ChBG va TEG uchun me’yorlashtiriladi (IEG uchun kuniga
2 - 10
'10
dan, M CH B G uchun kuniga 10
'9
dan [11] va TE G uchun
kuniga
10~8
dan [
12
] oshmasligi kerak);
— tashqi sinxrosignal yo‘qolgandan keyin chastotaning eslash
aniqligi — bu param etr IEG , M C H B G va TEG uchun m e’yor-
lashtiriladi (IE G uchun kuniga 5 1 0
10
dan,
M C H B G uchun
kuniga 10
-9
dan [11] va TE G uchun kuniga 5 -10
8
dan [12]
oshmasligi kerak);
— egallash polosasi (tashqi sinxrosignal chastotalari) — bu
param etr IEG , M CH B G va TEG uchun m e’yorlashtiriladi (IEG
40
www.ziyouz.com kutubxonasi
uchun 10
'8
dan, M CH BG uchun 4 ,6 - 10
6
dan [11] va T E G uchun
4,6 10
'6
dan [12] kam bo‘lmasligi kerak);
— fazaning titrashi (jitter-jitter) — bu param etr BEG , BEM ,
IE G , M C H B G va TEG uchun me'yorlashtiriladi (manbalam ing
ham m a turi uchun 2048 kbit/s va 2048 kH z chiqish signalida
0,05 EI oshmasligi kerak);
— chiqish signali fazasining uzluksizligi — bu param etr BEG,
BEM , IE G , M CH BG va TE G uchun me'yorlashtiriladi (m an-
balarning ham m a turi uchun 2048 kbit/s va 2048 kH z chiqish
signalida 0,125 EI oshmasligi kerak);
— chiqish signali fazasining xususiy dreyfi — bu nisbiy param etr,
quyidagi parametrlarni hisoblash/oMchash orqali aniqlanadi,
hisob-
lash formulalari XEl G.810 tavsiyasida [
6
] aniqlangan:
— vaqt intervali xatoligi;
— vaqt intervalining maksimal xatoligi;
— vaqt intervali dcviatsiyasi;
— chastotaning nisbiy og'ishi A / /
fH.
Quyida standartlardan olingan, sinxronizatsiya manbalari bilan
bog'liq, keng qoMlaniladigan ba’zi tushunchalar keltirilgan:
— fazaning titrashi — taktli sinxronizatsiya signalining vaqt
bo‘yicha ideal holatiga nisbatan 10 Hz
dan yuqori chastota bilan
qisqa muddatli o ‘zgarishi;
— faza dreyfi (vander — wander) — taktli sinxronizatsiya signa-
lining vaqt bo'yicha ideal holatiga nisbatan 10 H z d an yuqori
boMmagan chastota bilan uzoq m uddatli o'zgarishi;
— egallash polosasi (hold — in range) — boshqariluvchi etalon
generator chastotasi va boshqaruvchi m anbaning nom inal chas-
totasi orasidagi maksimal farqlanish, uning doirasida boshqa-
riluvchi generator chastotani avtom atik sozlashni ta 'm in lash i
m um kin;
— vaqt intervali xatoligi (VIX) — testlanuvchi
generator shakl-
lantirgan vaqt intervali va etalon generator shakllantirgan vaqt
intervalining o ‘lchangan qiymatlari o'rtasidagi farq, yoki
VJX(t;
t
M T (t+ r)-T ref(t)J-[T ref(t+ r)-T ref(t)] = x(t+x)~x(t),
bunda:
t
— kuzatish intervali;
41
www.ziyouz.com kutubxonasi
— vaqt intervalining maksimal xatoligi VIX qiymatlari orasidagi
(butun kuzatish intervali davomida
x — m g)
maksimal qiymat, u
VIX diskretizatsiyasining
n
ketm a-ket intervallarida — r
0
o ‘lcha-
nadi, hamma uchun
t
<
T,
bunda
T
— o ‘lchash davri;
— vaqt intervali deviatsiyasi — vaqt intervalining joriy qiymatini,
uning o 'rta c h a qiym atidan og‘ishining o ‘lchangan m aksim al
qiymati;
— chastotaning nisbiy og‘ishi A
f / f n
—
signalning haqiqiy
chastotasi / va signalning berilgan nom inal chastotasi/, o ‘rtasidagi
farqni /n o m in a l chastotaga / n nisbati yoki A /
/ f n
=
(fh - f j / f n.
Butun raqamli aloqa tarm og‘i doirasida umimiy taktli tarm oq
sinxronizatsiyasi (TTS)ni yaratish sinxronizatsiya m asalasining
yechimli bo'lishi mumkin. 0 ‘zbekiston Respublikasi optik aloqa
tarm oqlarida ham butun tarm oq bitta yagona BEGdan sinxro-
nizatsiya bilan ta'm inlangan. BEG zaxirasi sifatida IE G dan foyda-
laniladi. BEG rad etsa, IEG avtomatik tarzda ishga tushadi.
TTSning ham m a tizim lari ish rejim i b o ‘yicha to ‘rt
sinfga
bo'linadi:
— sinxron, bunda sliplar um um an yuzaga kelmaydi;
— psevdosinxron, bunda 70 kunda 1 ta slip ruxsat etiladi;
— psevdosinxron, bunda 17 soatda 1 ta slip ruxsat etiladi;
— asinxron, bunda 7 soniyada 1 ta slip ruxsat etiladi.
> •
.................................................................................................................................................................................................
60
