Reja: Proyeksiyalar tekisliklarini almashtirish usuli

105-rasm 

105  -  rasm,  b  dan  shuni  aniqlash  mumkinki,  Q  tekislikni  Q

N

  izi  atrofida 

aylantirib,  uni  H  tekislikka  jipslashtirishda  Q

V

  iziga  tegishli  Q

X

B

1

kesma  o'zining 

haqiqiy  o'lchamiga  teng  bo'lgachi  uchun  Q

X

B"=Q

X

  B

1

bo'ladi.  Demak,  chizmada 

Q(Q

N

.,Q

V

)tekislikni  (105-rasm,  b)  H  tekislikka  jipslashtirish  uchun uning  Q

V

Izida 

tanlab  olingan  B"nuqtani  va  Q

X

  markazdan  Q

X

B"  radius  bilan  yoy  chizib,  M 

tekislikning  M

N

  izi  bilan  kesishgan  B

1

nuqta  aniqlanadi.  So'ngra  B

‛

1

va  Q

X

 

nuqtalardan tekislikning Q

V1

 izi o'tkaziladi. 

Xuddi  shundan  R(R

H

,,R

V

)  tekislikni  V  tekislikka  ham  jipslashtirish  mumkin 

(106-rasm).  Buning  uchun  berilgan  R  tekislikning  R

H

gorizontal  izida  ixtiyoriy  A 

nuqta  tanlab,  uning  aylantirish  radiusi  R

x

  A'  aniqlanadi  va  tekislikning  R

H

  izini 

R

V

izi atrofida aylantirib, tekislikka jipslashtiriladi. 

Umumiyvaziyatdaberilgantekislikkategishligeometrikshaklninghaqiqiyo'lcha

minianiqlashuchununingxarakterlinuqtalariniproyeksiyalartekisligigajipslashtirishy

o'libilananiqlanadi.  Masalan,  Q(Q

N

 

,Q

V

)

 

tekislikkategishli

∆ABC(A'B‛C‛,  A"B"C") 

ning  107-rasm)  haqiqiy  o'lchamiuning  А,  В  va  С  nuqtalarini  V  tekislikka 

jipslashtirish bilan aniqlanadi. 

Shuningdek,  umumiy  vaziyatdagi  tekislikda  joylashgan  biror  shakldagi  va 

o'lchamdagi  geometric  shaklning  proyeksiyalarini  yasash  masalasi  ham  qo'yilishi 

mumkin.  Bunday  masalalarni  yechish  uchun  umumiy  vaziyatda  berilgan  tekislik 

proyeksiyalar  tekisligiga  jipslashtiriladi  va  talab  qilingan  geometric  shakl  shu 

tekislikda  tasvirlanadi.  So'ngra  mazkur  tekislik  yana  dastlabki  umumiy  vaziyatga 

keltiriladi. 

---