O‘zbekiston davlati va huquqi asoslari 1 O. Karimova, N. Ismatova, sh. Sariqov, O. Amanova o‘zbekiston davlati va huquqi asoslari

obyekt, subyekt 
kabi
elementlarni o‘z ichiga oladi. 
Misol uchun, Ravshan do‘kondan umumiy daftar va rangli qalam sotib 
olmoq chi. Bu yerda umumiy daftar va rangli qalam huquqiy munosabatning 
obyek ti hisoblanadi. Ravshan esa huquqiy munosabatning subyektidir.
Huquqiy munosabatning yana bir tarkibiy elementi bu huquqiy muno-
sa bat 
mazmunidir
.
Mazmun o‘z navbatida subyektiv huquq va yuridik majburiyatni o‘z 
ichi ga oladi. Huquqiy munosabatlar mazmuni bu huquqiy munosabat 
sub yekt larining o‘z huquq va majburiyatlarini amalga oshirish bo‘yicha 
aniq hara katlaridir. Masalan, do‘konda choy sotib olish paytidagi huquqiy 
mu no sabat mazmuni – bu sotuvchining choyni berishi va xaridorning pul 
to‘ la shi bo‘lib, bu yerda sotuvchi choy berayotganida o‘z majburiyatini 
ba jar di va pul olish huquqiga ega bo‘ldi. Va aksincha, xaridor choyni olar 
e kan o‘zining choy olishga bo‘lgan huquqidan foydalandi va pul berish 
maj bu ri yatiga ega bo‘ldi. 
Ayrim shaxslar o‘rtasida vujudga keladigan va huquq normalari 
bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlar huquqiy munosabatlar
deyiladi.
Huquq normalari bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlar huqu-
qiy munosabatlar deyiladi. Ularning vujudga kelishi uchun yuridik fakt 
– ho disa (masalan, insonning tug‘ilishi yoki o‘lishi, yong‘in) yoki harakat 
(masa lan, huquqbuzarlik) yuzaga kelishi lozim bo‘ladi.
http:eduportal.uz

---

107
O‘ZBEKISTON DAVLATI VA HUQUQI ASOSLARI
107
107
Huquqiy munosabat — uning ishtirokchilari o‘rtasidagi huquqiy 
(yuri dik) aloqalar bo‘lib, ularning o‘zaro huquq va majburiyatlarida 
namo yon bo‘ladi.
Huquqiy munosabat ishtirokchilarining harakati nimaga qaratil-
gan bo‘lsa, ushbu narsa huquqiy munosabatlarning obyekti  hisoblanadi.
Huquqiy munosabatlarning ishtirokchilari, ya’ni huquq va majburiyat 
ega lari huquqiy munosabatlarning subyektlari hisob lanadilar.