1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 

---

 
 
229 
 
 
 
 
 
 
40- rasm. Koronavirus (89) 
 
 
 
 
41-rasm. Koronaviruslar (elektron mikrofotografiya va chizma) (90)
Xususiyatlari 
Koronaviruslar avlodi sutemizuvchilar va qushlarda respirator kasalliklarni 
qo‘zg‘atuvchi, enterit, poliserozitlar, miokarditlar, gepatitlar, nefritlar, 
immunopatologiya kasalliklarini qo‘zg‘atuvchi eng ahamiyatli patogen viruslarni 
o‘z ichiga oladi. Odamda koronaviruslar boshqa viruslar bilan birgalikda oddiy 
shamollash sindromini qo‘zg‘atadi. 
Toroviruslar avlodida ikkita virus bo‘lib, ular otlardan va KRS dan 
ajratilgan. Keyinchali odamlarda va boshqa hayvon turlaridan ajratildi.
Koronaviruslarga molekulyarno-genetik, strukturno-morfologik va 
serologik xususiyatlariga asoslanib bir guruhga biriktirilgan qobiqli viruslarni
ko‘plab vakillari kiradi.
Ko‘plab koronaviruslarda yaqqol ko‘rinadigan tropizm hodisasi bor. Ular 
nafas olish yo‘llarining hujayralariga vaichak traktiga kuchli tropizm bor. 
Koronaviruslarni vakillari yumaloq shaklda bo‘lib diametri 80—220 nm. 
Virionlari spiral simmetriyada tuzilgan nukleokapsiddan iborat va glikoprotein 
qobig‘i mavjud. Ularni ustida esa bir-biridan uzoqroqda turuvchi uzunligi 20 nm 
lik quyosh tojiga o‘xshash to‘g‘nag‘ichsimon o‘simtalari bor. Ba’zi 
koronaviruslarda kaltaroq 5 nm uzunlikdagi peplomerlar bor. Koronaviruslar 
uchta yoki to‘rtta struktura oqsillari bor: nukleokapsid oqsili N; asosiy peplomer 
glikoproteini S; transmembrana glikoproteinlari M va E. Ba’zi viruslari bulardan 

---