1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
Alfaviruslar 
bo‘g‘imoyoqlilar tarqatadigan 20 dan ortiq antigenlari bilan 
yaqin turlari birlashgan. Rubiviruslarda bittagina faqat odamda kasallik 
qo‘zg‘atadigan tur – qizilcha virusi bor. Shunga o‘xshash viruslardan Sindbis 
virusini ko‘rsatish mumkin. Avlod tarkibiga venesuela, otlarni sharqiy va g‘arbiy 
amerika ensefaliti kiradi.Alfaviruslarga xos xususiyatlardan biri pantropnostdir. 
Asosan biologik yo‘l bilan tarqaladi. Havo-tomchi usulida ham tarqaladi. 
 
Togavirular
— hayvon viruslari ichida eng mayda qobiqli viruslardir. 
Virionlari monomorf sferik diametri 70 nm., virionlardir. Nukleokapsidi ikosaedr 
simmetriyali diametri 40 nm, RNK dan tashqari bitta S oqsili (30-33kD) bor. 
Nukleokapsidi ikki qavatli lipid membrana bilan o‘ralgan. Lipid membrana 
ho‘jayin - hujayraning virusspetsifik polipeptidlar tutuvchi plazmatik 
membranasidan o‘tadi. Virion yuzasidan chiqib turuvchi 10 nm li glikoprotein 
o‘simtalar bilan qoplangan. Ular 80 ta trimerdan iborat va ularni har biri uchta 
glikoproteinlarni geterodimerini (E1 va E2) tutadi. Togoviruslarni nukleokapsidi
har bir oqsilni 240 ta nusxasiga ega. 
Ba’zi viruslarni qobig‘i ikkita emas 3 ta oqsilga ega: E1 (45—53 kD), E2 
(53—59 kD) va EZ (10 kD). Kapsid oqsilini hisobiga struktura oqsillarini 20% 
ketadi. 

---

 
 
227 
Virionni qaysi eridan oqsil topilgan bo‘lsa, ularni quyidagicha nomlanadi: 
alfaviruslarda S-nukleokapsid oqsili, El, E2, EZ – qobiq oqsillari. Rubivirusni 
superkapsidi qobig‘ida 2 glikozirlangan E1 (50 kD) va E2(65kD) oqsillar 
mavjud.
 
Genom 
chiziqli 
bir 
molekula,
birzanjirli 
o‘lchamlari 
9,7 
(rubiviruslarda)dan to 11,8 tn (alfaviruslarda) bo‘lgan (+)RNK bir molekula 
chiziqli, birzanjirli (+)RNK o‘lchamidan 9,7 (rubiviruslar) to 11,8 tn 
(alfaviruslar). 
RNK ning 5'-uchida metillangan kep struktura bor. Z'-uchi 
poliadenillangan. 2/3 5'-oxiri nostruktura oqsillarini kodlantiradi.