1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

Viruslarning nomenklaturasi
. Viruslarni Xalqaro viruslar nomenklaturasi 
qo‘mitasi (XVNQ) tomonidan Vira olamiga (odam, hayvon, o‘simlik, hasharot, 
bakteriya) tan olingan 
55
ta oila va ulardan 20 (17+3) tasi odam va hayvon 
viruslaridir (hozirgi kunda oilalar soni 80 dan ortiqdir). Viruslarni nomlanishida 
qator qoidalar mavjud. Oila nomi “viridae”, kenja oila -“virinae”, avlod – “virus” 
deb tugallanadi (Muhamedov va b.,2002). Faqat umurtqalilarda uchraydigan 
viruslarga gerpes, adeno-, ortomikso-, areno-, koronaviruslar kiradi. Bir qancha 
viruslar ham umurtqalilarni, ham umurtqasizlar organizmida (kanalar, chivinlar, 
iskaptoparlar) ko‘paya olish xususiyatiga ega (bunya-, toga-, rabdo- va 
reoviruslar (ma’lum avlodlarini)). Bu viruslar uchun bo‘g‘imoyoqlilar ham tabiiy 
xo‘jayin, ham tashuvchi vazifasini bajaradi (arboviruslar). Odam va hayvon 
viruslarining asosiy oilalari, Viruslarni nuklein kislota tipi, uning zanjirlari soni, 
tashqi qobig‘ining bor-yo‘qligi, oilalari va asosiy vakillari quyidagi jadvalda 
keltirilgan (15-jadval). 
15-jadval 
Viruslar klassifikatsiyasi(Muhamedov va b., 2002). 
Taksonomik belgisi 
Oilasi 
Asosiy vakillari 
1. DNK tutuvchi viruslar 

---

 
 
201 
Ikki ipli DNK 
Adenoviruslar 
Adenoviruslar 
Tashqi qobig‘i yo‘q 
Papovaviruslar 
Odamning papiloma, polioma va 
so‘gal viruslari 
Bir ipli DNK 
Parvoviruslar 
Adenobirlashgan viruslar 
Tashqi qobig‘i yo‘q 
Gerpesviruslar 
Oddiygerpes(uchuq),sitomegaliya, 
suv chechak viruslari 
Ikki ipli DNK.Tashqi qobig‘i 
bor 
Gepadnoviruslar 
Poksviruslar 
V gepatit virusi 
CHinchechak, chechak 
vaksinatsiyasi viruslari