1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

Hordeovirus avlodi. 
Tipga xos virus - arpani shtrixli mozaikasi virusi. 
Virionlari tashqi qobiqsiz qattiq tayoqchasimon 20 x 110-150 nm spiral 
simmetriyali, spiraldagi qadami 2,5 nm. Tabiatda xordeoviruslar g‘alla 
o‘simliklarini, ba’zilari labgullilarni kasallantiradi. Tarqatuvchi hasharotlari 
noma’lum. Bu viruslar urug‘lari, gul changlari va kontakt yo‘lida tarqaladi. 
Vitivirus avlodi
. Tipga xos virus – tokni A-virusi. Bu avlod viruslari 1997 
yili Trichovirus avlodidan genomini strukturasi va biologik xususiyatlariga
asosan ayrim takson bo‘lib ajralib chiqqan. 
Virionlari oson egiluvchan ipsimon, o‘lchamlari 800 x 12 nm. Bu viruslar 
tabiatda faqat toklarni tanasida (kichik) chuqurliklar va ariqchalar hosil qilib 
kasallantiradi. 
Tarqalishi 
payvandlash, 
ekish 
materiallaridan 
hamda 
chuvalchanglar yordamida, mexanik usulda ancha qiyinchilik bilan kasallik 
o‘tadi. Avlodga tokni A-virusi, tokni V-virusi tokni D-virusilari kiradi. 
Bu oilaga yana birqancha (6) 
avlodlar (furovirus, pomovirus, 
pekluvirus, benivirus, kapillovirus, trixovirus)
kiradi.
Closterovirus oilasi
 
13.Closterovirus avlodi 

---

 
 
198 
 
Tipga xos virus - lavlagi jeltuxasi virusi.
Crinivirus avlodi
. Tipga xos virus – salat jeltuxasi yuqumli virusi. 
Virionlar oson bukiluvchan ipsimon uzunligi 850-2200 nm, diametri 12 nm., 
spiral smmetriya asosida tuzilgan, spiral qadami 3,4-3,8 nm. Genomi ikki 
molekula RNK dan iborat. Xo‘jayin o‘simliklari tor chegarali. Simptomlari –
barglarni sarg‘ayishi yoki qizarishi va bargni buralishi, ichga botib kirishi yoki 
yog‘och qismini ariqchalashishi, floemasning nekozlashishi kuzatiladi. Mexanik 
inokulyasiya yordamida qiyinchilik bilan o‘tadi, urug‘i orqali ancha kam 
miqdorda o‘tadi. Tashuvchi hasharotlari - yarimpersistent usulda – shiralar, 
oqqanotlar, psevdokoksid chuvalchanglari orqali amalga oshadi.