1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

9. Luteoviridae oilasi 
Luteovirus avlodi (
tipga xos tur – arpani sariq pakanaligi virusi
). 
Polerovirus avlodi 
(tipga xos tur – kartoshka bargini buralishi virusi). 
Virionlari geksagonal, diametri 25-30 nm, ikosaedr simmetriyasi asosida 
tuzilgan. Ko‘pgina lyuteo- va poleoviruslar antigenlari aktiv, xo‘jayin spektri bir 
oila o‘simliklari bilan cheklanadi. SHiralar yordamida sirkulyativ usulda o‘tadi: 
floemadan ular gemotselga o‘tadi va gemolimfa orqali so‘lak bezlariga tushadi. 
O‘simliklardagi lokalizatsiyasi floemada, to‘qimalarni nekrozlaydi, o‘sishni
susaytiradi, xlorofillni yo‘qotadi va barglarni sarg‘aytiradi. 
Avlodga arpani sariq pakanaligi virusi, loviya bargini buralishi virusi,
sabzi bargini qizarishi virusi, lavlagini g‘arbiy jeltuxasi virusi, soyani pakanaligi 
virusi, tamakini nekrozlashgan pakanaligi virusi, pomidor tepa qismini 
sarg‘ayishi viruslari kiradi. Bundan tashqari bu avlodga kiritilishi mo‘ljallangan 
14 ta virus bor. 
Tymovirus avlodi Tipga xos tur – turnepsni sariq mozaikasi virusi. Bu 
avlodga baqlajon mozaikasi virusi eryong‘oq sariq mozaikasi virusi fizalis 
mozaiksi viruslari kiradi. Bu viruslar juda keng tarqalgan, mexanik usulda va 
qo‘ng‘izlar yordamida yuqadi. Simptomlari - sariq mozaika yoki xol-xol
dog‘lar paydo qiladi. 
10. Bromoviridae oilasi 
Alfamovirus (tipga xos virus – beda mozaikasi virusi). 

---

 
 
196 
Bromovirus (tipga xos virus – yaltirbosh mozaikasi virusi). 
Cucumovirus (
tipga xos tur- bodring mozaikasi virusi). YUqorida 
keltirilgan avlod turlari (Bromovirus, Cucumovirus) zarrachalari sferasimon, 
diametri 26-35 nm, Alfamovirusni virionlari batsillasimon, diametri 18 nm, 
uzunligi 30-57 nm. 
Bu oilani viruslar juda keng tarqalgan ular ko‘pgina ahamiyatli 
o‘simliklarni kasallantiradi. Tarqalishi o‘simlik shirasini inokulyasiyasi 
yordamida, Cucumovirus, Alfamovirus lar ko‘pgina shiralar yordamida ba’zilari 
urug‘ va gul changlari yordamida amalga oshadi.