N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

4. ILMIY FIKRLASHNI RIVOJLANTIRISH
Fizika o'qitish jarayonida o'quvchilarning ham nazariy, 
ham amaliy fikrlashlarini tarbiyalab va rivojlantirib borish 
zarur.
Ilmiy fikr yuritishda quyidagilar harakterlidir:
1.T ad qiq o t ishining maqsadini aniq t a ’riflash.
2. O 'zida yangi g'oyalarga ega bo'lgan a w a l bajarilgan 
nazariy va eksperimental tadqiqot ishiga suyangan holda 
g ipotezaishlab chiqish.
3. T adqiqot uslubini ishlab chiqish.
4. Asosiy tadqiqot bosqichlarini aniqlash.
5. Ishlab chiqilgan uslub va rejaga asosan shaxsiy kuza­
tish.
6. Olingan natijalarning tahlili.
7. Xulosani t a ’riflash.
O 'quvchilarning ilmiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlanti- 
rishni bir necha yo'llar bilan amalga oshirish m umkin.
1. O 'q u v jara y o n id a o 'q u v c h ila rd a n tadq iqo t ishining 
ham m a bosqichlarini mustaqil bajarishni talab qilib bo'lmaydi. 
Lekin fan tarixida tadqiqot ishlari qanday amalga oshirilgani 
bilan o'quvchilarni tanishtirib borish maqsadga muvofiqdir. 
М.: yorug'likning tabiatiga bo'lgan qarashlar orasidagi qa- 
rama-qarshiliklar, to'lqin va korpuskulyar xossalaming birligiga 
qanday yetib kelinganini o'quvchilarga tushunarli qilib hikoya 
qilish lozim. Bu ilmiy fikrlashni rivojlantirishning birinchi 
yo'lidir.
2. Ilmiy fikrlashni rivojlantirishning ikkinchi yo'li o 'q u v ­
chilarni o'quv muammolarini hal qilishgajalb etishdir: gipote- 
zani t a ’riflash, m u am m o n i hal qilish yo'llarini qidirish, uni 
hal qilish rejasini tuzish va tadqiqotni hal qilish uslubini 
ishlab chiqish.
3. U chinchi yo'l — kuzatilgan hodisalarni va jism larning 
xossalarini tushuntirishga ideal m odellar bilan ishlashga, 
hodisalar orasidagi bog'lanishlarni aniqlashga o'quvchilarni 
jalb qilishdan iborat.
4. To'rtinchi yo'l — o'quvchilarda induksiya va deduksiya 
asosida yakuniy xulosa chiqarish mahoratini orttirib borish.
4 0

---