Мавзу 3 juft korrelyatsion regression tahlil

x
)ga 
bo’lsak 







x
y
z
x
ˆ
, u holda elektr energiyaning mahsulot birligiga solishtirma sarfini 
ishlab chiqarilgan mahsulot xajmi(
x
)ga bog’lanishini ifodalovchi quyidagi teng 
tomonli giperbola tenglamasini olamiz: 
. 
x
b
a
y
x



ˆ
x
a
b
z
x


ˆ
Профессор АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---

Korxona harajatlari modeli 
Xuddi shunday korxona harajatlarini ishlab chiqarilgan mahsulot hajmining 
o’zgarishiga proportsional ravishda o’zgaruvchi (material harajatlari, mehnat haqi va 
boshq.) shartli o’zgaruvchilarga va ishlab chiqarish hajmi o’zgarishi bilan 
o’zgarmaydigan (arenda haqi, boshqaruv harajatlari va boshq.) shartli o’zgarmas 
harajatlarga ajratish mumkin. (3.3) funktsiya diskret nuqtalarda (
x
-ko’rsatkichning 
diskret qiymatlarida) yuzaga kelishi mumkin bo’lgan hatoliklarni e’tiborga olgan holda 
quyidagi ko’rinishida ifodalanadi 
(3.4)
Regressiya tenglamasini tanlashni analitik usulining moxiyati oxirgi (3.4) tenglamada

b
a
,
parametrlarning qiymatlarini aniqlash hamda 

– tasodifiy miqdorni 
baholashdan iborat. 




i
i
x
bx
a
x
y
)
(
ˆ
Профессор АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---

Tasodifiy miqdorni hisoblash 

-tasodifiy miqdorni baholashda qoldiq dispersiyadan foydalaniladi. Qoldiq
ditspersiya quydagicha ifodalanadi. 
Agarda qoldiq dispersiya 
0
2

кол

bo’lsa, natjaviy belgining asl qiymatlari, ularning 
nazariy qiymatlari bilan ustma-ust tushadi. 
2
2
))
(
ˆ
(
1
i
x
i
кол
x
y
y
n




Профессор АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---

Qoldiq dispersiya 
Demak qoldiq dispersiyaning qiymati qanchalik nolga yaqin bo’lsa, regressiya 
tenglamasida e’tiborga olinmagan ko’rsatkichlarni ta’siri shunchalik kamligini va 
regressiya tenglamasi ko’rsatkichlari orasidagi bog’lanishni to’g’ri ifodalanishini 
ko’rsatadi. 
Профессор АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---

Ma’lumotlar soni 
Tadqiqotlar natijasi shuni ko’rsatadiki, kuzatuvlar natijasida olinadigan 
ma’lumotlar soni o’zgaruvchi 
x
oldidagi hisoblanayotgan parametrlar sonidan 7-8 
marta ko’p bo’lishi kerak, ya’ni 
bx
a
y
x


chiziqli regressiya tenglamasi uchun 
ma’lumotlar soni 7 tadan kam bo’lmasligi, 
2
cx
bx
a
y
x



regressiya tenglamasi 
uchun esa 14 tadan kam bo’lmasligi kerak. 
Профессор АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

---

Chiziqli regressiya 
Chiziqli regressiyani qurish uning 
a
va 
b
parametrlarini baholashga olib keladi. 
Chiziqli regressiyaning parametrlarini baholash turli usullar bilan amalga oshiriladi. 
Chiziqli regressiyaning parametrlarini baholashning klassik usullaridan biri