5-мавзу: Баскетбол ўйин қоидаларини ўргатиш режа: Ўйин техникаси асослари ва таснифи

Марказий ўйинчи орқали ҳужум қилиш системаси, айниқса, (ҳаммадан кўра) 
мақсадга мувофиқдир. Буни (системани) қўллаётган жамоанинг ҳаракатлари, исталган 
дақиқада тўпни олиш имкониятига эга бўлиш учун одатда шчитда шчитга орқаси билан 
ўзининг шерикларига юзи билан турган марказий ўйинчининг этакчилик ролига 
(асосланади) таянади. Марказий ўйинчи ҳужум тайўргарлигининг ҳудди ўзагидек 
ҳисобланади. Ҳамма келган шериклари, унга фаол келишилган ҳаракатлари билан қуллаб 
қувватлаб, қулайроқ вазиятга унга тўпни ошириб беришга ҳаракат қиладилар (28-расм). 
Қулай вазиятда тўпни олган марказий ўйинчи: 
- уни саватга отишга уриниб кўриши; 
- уни таъқиб қилаётган ҳимоячини якка олишишда алдаб ўтиши, шчит олдига 
чиқиши ва тўпни саватга отиши; 
- тўпни шериклардан бирортасига узатиши; 
- уч очколи отиш учун тўпни узоқга майдон ичида узатиши мумкин.

---

28-расм. Икки марказий ҳужумчининг ўзаро ҳаракатлари. 
Марказий ўйинчи орқали ҳужум қилиш системасининг асосий вариантлари – 
битта марказий ўйинчи орқали ва иккита марказий ўйинчи орқалидир. Ҳозирги замон спорт 
амалиётида учта марказий ўйинчи орқали ҳужум қилиш жуда кам қўлланилади. 
Марказий ўйинчиларнинг ва уларнинг шерикларининг шахсий имкониятларига шунингдек 
жамоанинг умумий тактик мақсадларига қараб мусобақаларда бошланғич жойлашишнинг 
ҳар хил системаларини (позитсияларини) қўллашади. 
Тўпни марказий ўйинчига узатгандан кейин шчит томонга тўғри чизиқ бўйлаб 
чиқишдан ташқари, ҳужум қилаётган жамоа, позитсион ҳужум учун жамоанинг асосий 
бошланғич жойланиши билан икки ёки уч ўйинчиларнинг маълум бўлган оъзаро 
ҳаракатларининг бирин-кетин қўшилиб кетишига асосланган, илгаридан ўрганилган тактик 
комбинатсиялардан фойдаланиши керак. 
Комбинатсияда деярли ҳар доим жамоанинг ҳамма ўйинчилари қатнашишади, баъзи 
бирлари асосий ҳужум қилувчи ҳаракатларни амалга оширишади, бошқалари – озод 
қилувчи ёки чалғитувчи, учинчилари – орқа хавфсизлигини таъминлайдиган ҳаракатларни 
амалга оширишади.