5-мавзу: Баскетбол ўйин қоидаларини ўргатиш режа: Ўйин техникаси асослари ва таснифи

27-расм. Уч баскетболчининг ўзаро тўп узатиб тез ёриб ўтиши. 
Жамоа ўйинда тез йўриб ўтишдан фойдаланишга ҳаракат қилса, у бунинг учун 
керакли замин яратиши керак. Гап тўпли ўйинчига қарши ҳимояда доим фаол таъсир қилиш 
тўғрисида, ўзининг шчити ва олдида сапчиган тўп учун яхши ташкил қилинган кураш 
тўғрисида, тўпни олиб қўйиш учун бўладиган ҳаракатчанлик тўғрисида кетяпти. 
Тез йўриб ўтишнинг иккинчи қисми – ривожланиш, ўйинчилар кейинги тўғри йўл 
бўйлаб ҳаракат қилишларини, тўпни уриб юришни ва майдоннинг ўрта қисмини тезроқ 
ўтиш учун ҳужумчилар ўртасидаги тўпни бир-икки узатишни ўз ичига олади. Вақт бўйича 
бу қисм 2-3 сониягача чўзилади. 

---

Йўриб ўтишнинг якунловчи қисми - рақиб яқинида бўлиб ўтади ва 1,5 сония 
атрофида давом этади. Саватга якунловчи отишни одатда, тўпни уриб юришдан кейин ёки 
ўйинчининг шчит остига тўп учун тез чиқишдан кейин бажарилади. Умуман, яхши 
тайёрланган жамоа, тўпни узатишни уч мартадан орттирмасдан тез ёриб ўтишни 4-6 сония 
ичида амалга оширади. 
Тез йўриб ўтиш уч усулда бажарилади: 
- рақиб шчити томон узун узатиш билан, бунда аслида иккинчи қисм чиқиб кетади; 
- майдон ўртасидан (тўпни уриб юриш билан ва олиб юрмасдан); 
- йўн чизиқлар бўйлаб. 
Позитсион ҳужум. Ўйин давомида жадал ҳужумни якунлашга ҳар доим 
эришилавермайди. Рақиб жамоали ҳимояни юштиришга улгурадиган ва ҳамма 
ҳужумчиларни тўсадиган ҳоллер бўлибтуради. Ушанда жамоа, яхши юштирилган ҳимояга 
ҳамма бештала ўйинчи қатнашадиган позитсион ҳужумни қарши қойиши керак. Позитсион 
ҳужумда баскетболчилар якунловчи тўп отишни тайёрлашиб рақиб ҳимоясига босқичма-
босқиш (кетма-кет) энгишади. Ўйин қоидаси бўйича бундай тайёргарликка 30 сониягача 
вақт берилади. Бу вақт илгаридан ўрганилган ҳар қандай қийинчиликдаги комбинатсияни 
қўллаш учун етарлидир, агар у барбод бўлса (амалга ошмаса) ўрта ёки узоқ масофадан 
тактик жиҳатдан асосланган отишга шароит яратиш керак. 
Позитсион ҳужумда, жадал ҳужумдаги каби, учта фазани ажратиш мумкин; 
бошланиш – жамоанинг юшган ҳоли олдинги зонага ўтиши ва ўйинчиларни кўзлаган 
позисиайларга жойлаштириш; ривожланиш саватга ҳужум қилиш учун қулай вазият 
яратиш мақсадида бир қатор ўаро ҳаракатлари (серияларни) ўтказиш (ҳужумчини 
таъқибдан озод қилиш, якка олишишнинг қулай шароитларини таъминлаш ва ҳакоза); 
якунлаш – ўйинчи томонидан саватга ҳужум қилишни бевосита ўтказиш ва сапчиган тўп 
учун фаол курашни таъминлаш. 
Позитсион ҳужумда икки система ташкил топган: “марказий ўйинчи орқали” ва 
“марказий ўйинчисиз”.