5-мавзу: Баскетбол ўйин қоидаларини ўргатиш режа: Ўйин техникаси асослари ва таснифи

Жамоа ҳаракатлари 
Баскетболда ҳужум муваффақиятининг асоси расиёнал йўллар билан ва иложи 
борича тезроқ ўйинчилардан бирига саватга ҳужум қилиш учун қулай шароит яратишга 
йўналтирилган жамоа ҳаракатлардир. Бутун жамоа мақсадларига шахсий ҳаракатларнинг 
бойсинишини, бир-бирини тушунишни, аниқ ташкилй формулаларни талаб қиладиган 
жамоа ҳаракатларисиз, ҳужумда тўлақонли ўйин бўлиши мумкин эмас. Жуда кучли, лекин 
шериклари билан биргаликда тўғри (оқилона) ҳаракат қила олмайдиган ўйинчилардан 
тузилган ҳужум қилувчи жамоа, малакали рақиб устидан камдан-кам ғалабага эришиши 
мумкин.  
Жадал ҳужум 
Тез ёриб ўтиш. Бу – рақиб устидан жисмоний ва техник тайёргарликдаги 
устунликдан фойдаланишга имкон берадиган, ҳужумнинг жуда самарали системасидир. 
Унинг моҳияти шундаки, тўпни эгаллаган ўйинчилар ҳар гал қарши ҳужумга ўтишади, 

---

рақиб шчитгача бўлган масофани қисқа вақт ичида энгишга, сон жиҳатдан устунликка 
эришишга ва бундан фойдаланиб, яқин масофадан саватга ҳужум қилишга ҳаракат 
қилишади. 
Тез ёриб ўтишга ҳаммадан кўпроқ, агар жамоа тўпни рақибдан олиб қўйса ёки 
ўзининг шчитидан сапчиб қайтган тўп учун кураш пайтида унга эга бўлганда амалга 
оширилади. Бироқ, тўпни йўн ёки эн чизиқдан ўйинга киритилиши заҳоти, шунингек, агар 
рақиблар қарши ҳужумга ўтган ўйинчиларга тез ошириб беришга фаол қарши ҳаракат қила 
олмасалар, бахс ва бошланғч тўпни ўйинга ташлаш пайтида сон жиҳатдан устунликка 
эришиш мумкин. Сон жиҳатдан ўйинчилар баробар бўлган пайтда (1х1 ёки 2х2) жасурона 
ва қатйи якка курашиш учун имконият борлигини ҳам ҳисобга олиш керак. 
Тез йўриб ўтишни уч қисмга бўлиш мумкин: бошланиш, ривожланиш ва якунлаш. 
Биринчи қисмнинг муваффақияти, олдинга кескин чиқишнинг тезлиги билан, ҳар бир 
қатнашчининг олдинга чиқишга ҳаракат қилиши, тўпни биринчи узатишнинг (ортиқча 
ҳаракатларсиз) ўз вақтида узатилганлиги билан аниқланади. Агар, албатта, тўпни шериги 
эгаллашига ишонч бўлса, у тўпни эгаллашга тайёрланаётганда, олдинга ҳаракат қилишни 
бошлаши биланоқ, ўйинчилар рақиблардан узоқлашади. Одатда, йўриб ўтишда, ҳимоянинг 
биринчи чизиғида жойлашган 2-3 ўйинчи фаол қатнашадилар, тўртинчи ўйинчи уларга 
кўмак беради, бешинчи ўйинчи эса орқа томонни страховка қилишни таъминлайди. Бу 
ўйинчиларнинг ҳаракат йўналиши уларнинг майдонда жойлашганига ва жамоа тўпни 
эгаллай олган жойига боғлиқ. Тўпсиз ўйинчилар кескин югирган вақтда, уларнинг тўп 
эгаллаган шериги рақибдан олдинда пайдо бўлган ўйинчига тўпни тезда узатиши керак (27-
расм).