Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va geografiya fakulteti 5420100-biologiya yo’nalishi 4-bosqich talabasi

2. Adirlar mintaqasi. Dengiz sathidan 500- 1000 m. Baland hududlar kiradi. 

Adir  mintaqasi  Farg’ona  vodiysi  uchun  tipik  relef  shaklidir.  O.  K.Langening 

obrazli  ta'rificha,  “Farg’ona  botiqining  borti”dir.  Adirlar  Namangan  viloyatida 

shimoli-  G’arbdan,  ya'ni  Chodaksoyning  quyi  qismidan  shimoliy-  sharqiy 

yo’nalishda,  Pop,  Chust,  To’raqo’rg’on  ,  Kosonsoy,  Namangan,Yangiqo’rg’on, 

Chortoq  va  Uychi  tumanlarida  yarim  xalqasimon  tarzda  cho’zilib  yotadi.  Adirlar 

yangi  tektonik  jarayonlar  natijasi  bo’lib,  xilma-  xil  shag’al,qum-  tosh,  lyoss  va 

lyossimon  jinslardan  iborat.  Lyoss  va  lyossimon  jinslar  tarqalgan  adirlar 

Namangan  viloyatida  Chorkesar  va Chortoqsoy  oralig’ida  uchraydi. Adirlar  relefi 

keyingi  50  yil  mobaynida  kuchli  sur'atda  o’zgardi.  Jiydalisoy,  Morg’uzarsoy, 

Jabborsoy,  Kengsoy,  Sassiqsoy  kabi  soyliklar  ham  adirlar  relefining  parchalanib 

ketishiga, kuchli  erozion  jarayonlarning  rivojlanishiga  olib  keldi. Ayniqsa, Chust, 

To’raqo’rg’on,  Namangan,  Yangiqo’rg’on  va  Chortoq  tumanlaridagi  lyoss  va 

lyossimon  qatlamlar  intensiv  o’zlashtirish  hamda  noto’g’ri  sug’orish  ta'sirida 

irrigatsion  eroziya  jaryonlari  rivojlanganligi  hamda  tuproq  sho’rlanishi 

hodisalarining kengayib borayotganligi bilan ajralib turadi. 

---

 

 

15