Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va geografiya fakulteti 5420100-biologiya yo’nalishi 4-bosqich talabasi

1.Tekislik  mintaqasi.Markaziy  Farg’ona  tekisliklaridan  boshlab  Norin  va 

Sirdaryo vodiysi qayiri I , II, III  terassalarini hamda tor mintaqa hosil qiluvchi bir 

necha tog’ daryo va soyliklarining konussimon yoyilmalarini, konuslar oralig’idagi 

pastliklarni o’z tarkibiga oladi. Tekisliklarning dengiz satxidan absolyut balandligi 

Sirdaryoning  chap  sohili  tekisliklarida  (mingbuloq  tumani  )  400-  500  m.  dan 

iborat. Tekisliklar hosil bo’lishiga ko’ra akkumulyativ tekisliklar sanalib, allyuvial, 

prolyuvial  va dellyuvial  jinslarning qalin qatlamlaridan  iborat. Yer  usti shimol  va 

shimoliy-  g’arbga  tomon  0,  0002-  0,00030  qiyalik  hosil  qiladi.  Namangan 

viloyatida  eng  past hudud  Sirdaryoning  chap  sohili, asosan  Mingbuloq  tumani  va 

Pop  tumanining  bir  qismi  (  Qoraqalpoq  va  Achchiqko’l  )  bo’lib  botqoqlashgan, 

sho’rlashgan  (ayrim  joylar  kuchli  sur'atda  sho’rlangan,  qum  barxanlari  mavjud 

---

 

 

14 

bo’lsada,  nihoyatda  intensiv  sur'atda  o’zlashtirilishi  oqibatida  grunt  suvlari 

ko’tarilmoqda ). Norin va Qoradaryo oralig’i ( Uchqo’rg’on va Norin  tumanlari ), 

tekislik  mintaqasining  eng  sharqiy  qismi  hisoblanadi.  Norin  daryosining  qadimgi 

konussimon  yoyilmasi  bo’lib,  shimoldan  janubga  tomon  bir  oz  pasayib  boradi. 

Namangan  viloyatida  tekisliklar  yaxlit  maydon  hosil  qilmaydi,  aksincha 

xalqasimon  (garchi  bir-  biri  bilan  bog’lanmagan  bo’lsada)  tarzda  o’rab  olgan 

adirlar  bu  tekisliklarni  bir-  biridan  ajratib  turadi.    Natijada  tekisliklar  adiroldi  va 

adirorti  tekisliklari  deb  yuritiladi.  Garchi  Markaziy  Farg’ona  tekisliklarini  50- 

yillardan  intensiv  o’zlashtirish  boshlangan  bo’lsada  (hozirda  o’zlashtirilmagan 

qum  barxanlari  va  tepaliklari  bir  necha  ming  gektar  qolgan,  xolos.),  o’ng  sohil 

tekisliklar,  soylarning  konussimon  yoyilmalari  qadimdan  sug’orma  dehqonchilik 

kuchli  rivojlanganligi  (buni  bir  necha  metr  qalinlikdagi  agroirrigatsion  qatlamlar 

tasdiqlaydi) bilan ajralib turadi.